1714460305
როგორ ცხოვრობს ირანი, რომლის გამოც მსოფლიო გლობალური ომის ზღვარზეა - თეირანი რიცხვებში
როგორია იმ ქვეყნის ეკონომიკური და დემოგრაფიული მდგომარეობა, რომლის გამოც მსოფლიო მესამე მსოფლიო ომის ზღვარზეა.
ირანის ეკონომიკის, თითქმის, 60% გეგმიური ეკონომიკაა. ეკონომიკის წამყვანი დარგები ნავთობისა და ბუნებრივი აირის წარმოებაა. ირანი მსოფლიოში დადასტურებული ნავთობის რეზერვების 10%-ს, ხოლო ბუნებრივი აირის რეზერვების 15%-ს ფლობს. ირანის ეკონომიკის უნიკალური დამახასიათებელი ნიშანი დიდი რელიგიური ფონდების არსებობაა, რომელთაც „ბონიადებს“ უწოდებენ. მათი საერთო ბიუჯეტი ცენტრალური სამთავრობო დანახარჯის 30%-ია.
საერთაშოირისო სავალუტო ფონდის 2023 წლის ბოლო კვარტალური მოხსენების, World Economic Outlook-ის მიხედვით, ირანის ეკონომიკა გასულ წელს 5,4%-ით გაიზარდა.
ეს მაჩვენებელი ქვეყნის 2022 წლის ეკონომიკურ ზრდას 1,6%-ით აღემატება. ამასთან, სავალუტო ფონდის პროგნოზი ირანის წლევანდელ ეკონომიკური ზრდაზე, ასევე, გაუმჯობესდა და გასული წლის ოქტომბრის 2,5%-დან 3,8%-მდე გაიზარდა.
ირანის ეკონომიკური ზრდა გლობალური ზრდის 3,1%-მდე შენელების კონტექსტში გამოირჩევა. კერძოდ, ანგარიშის მიხედვით, განვითარებული ქვეყნების საშუალო ეკონომიკური ზრდა 2023 წელს 1,6% იყო, მაშინ, როცა 2022 წელს 2,6%-ს შეადგენდა, ხოლო განვითარებად ქვეყნებში 2023 წელს საშუალო ზრდამ 4,1% შეადგინა, რაც იმაზე მიუთითებს, რომ ირანის ეკონომიკა ამ ქვეყნების საშუალო ზრდის ტემპს აღემატება.
ფონდის მონაცემებით, ირანის მშპ-ი 2023 წელს 366,44 მლრდ დოლარს, ხოლო ერთ სულ მოსახლეზე 4,080 დოლარს შეადგენდა. ირანის ეკონომიკა მსოფლიოს ქვეყნებს შორის მსყიდველუნარიანობის პარიტეტის მშპ-ის მოცულობით მე-19 ადგილზეა, რაც 1,81 ტრლნ დოლარად არის შეფასებული.
ამ დროისთვის ქვეყნის მოსახლეობა 88, 084.648 ადამიანს შეადგენს, საიდანაც 44, 670.528 მამაკაცი (50.7%), 43,414.123 კი ქალია (49.3%). წელს ქვეყნიდან ემიგრაციაში 19, 784 მოქლაქე წავიდა, ხოლო მოსახლეობა 321,119 კაცით გაიზარდა.
მიმდინარე წლის დასაწყისისთვის ირანის მოსახლეობის 70.9%-ი 15-დან 65 წლამდე, 24.1%-ი კი 15 წლამდე ასაკისაა, ხოლო 64 წელზე მეტი ასაკის მოქალაქეების რაოდენობა 5%-ს შეადგენს.
15 წელზე უფროსი ასაკის, დაახლოებით, 57,923.244 ადამიანს წერა-კითხვა ნებისმიერ ენაზე შეუძლია, რაც ზრდასრული მთლიანი მოსახლეობის 86.9%-ს შეადგენს. ზრდასრულ მამაკაცთა შორის წიგნიერების მაჩვენებელი 91,19%, ხოლო ქალებს შორის 82,52%-ია. ქვეყანაში წერა-კითხვის უცოდინარი 2,970.854 მამაკაცი, ხოლო 5,757.922 ქალია. ახალგაზრდების წიგნიერების მაჩვენებელი მამაკაცებში 98,53%-ს, ქალებში კი 98,17%-ს შეადგენს.
გასული წლის მონაცემებით, უმუშევრობის დონე ირნაში 9.7%-ს, ხოლო ახალგაზრდებში 21.6%-ს შეადგენდა. დასაქმებული 24,306 მილიონი ადამიანი იყო.
2023 წელს ირანში ნედლი ნავთობის წარმოება 3,000 BBL/D/1K-ს, სამრეწველო 6,4%-ს, ხოლო ფოლადის წარმოება 1,600 ათას ტონას შეადგენდა. ამასთან, გასულ წელს ქვეყანაში სულ 1,181.665 ცალი ავტომობილი იქნა წარმოებული.
კორუფციის დონით ირანი მსოფლიოში 147-ე ადგილზე, ბიზნესის კეთების სიმარტივით კი 127-ე ადგილზეა.
გასულ წელს ინფლაციის დონემ ქვეყანაში 39.5%-ს მიაღწია, სამომხმარებლო ხარჯმა 25,624 მლრდ დოლარი შეადგინა, საპროცენტო განაკვეთი კი 18%-ი იყო.
ამდენად, ირანი აზიის ერთ-ერთი უმდიდრესი, ხოლო დასავლეთ აზიის, ახლო აღმოსავლეთისა და OPEC-ის სახელმწიფოებს შორის უმსხვილესი ქვეყანაა. ის ეროვნული წარმოებით მსოფლიოში მე-18 ადგილზეა. ისლამურ სამყაროში ირანი მშპ-ით ინდონეზიის, საუდის არაბეთისა და თურქეთის შემდეგ მეოთხე უდიდესი ეკონომიკაა.
კონკურენტუნარიანობით მსოფლიოს სხვა ქვეყნებს შორის ირანი 76-ე, ხოლო ინოვაციების მხრივ 78 ადგილზეა.
ირანის ეკონომიკის განვითარებას ქვეყნის წინააღმდეგ დაწესებული დასავლური სანქციები და საკანონმდებლო შეზღუდვები აფერხებს. კერძოდ, 2022 წლის 7 მარტის მდგომარეობით ირანის წინააღმდეგ 3,616 სანქცი იყო დაწესებული, რაც 2023 წელს 4,268-მდე გაიზარდა.
ენერგეტიკა
საზოგადოება
1714643279
სოფელ ვაზიანში 70,000 მაყურებელზე გათვლილი სტადიონის მშენებლობისთვის მთავრობამ კომისია შექმნასაქართველოს მთავრობამ გადაწყვიტა თბილისის ცენტრალური სტადიონი დედაქალაქიდან კახეთის გზატკეცილისკენ, სოფელ ვაზიანში გადაიტანოს. შესაბამისი გადაწყვეტილება პრემიერ-მინისტრმა 22 აპრილს გააჟღერა. დღეს მთავრობის ვებგვერდზე გამოქვეყნდა მთავრობის განკარგულება სპეციალური უწყებათაშორისი კომისიის შექმნის თაობაზე. განკარგულების მიხედვით, უწყებათაშორისი კომისიის თავმჯდომარე პრემიერ-მინისტრი ირაკლი კობახიძე იქნება, კომისიაში ასევე შევლენ ეკონომიკის, სპორტისა და კულტურის, ფინანსთა და ინფრასტრუქტურის მინისტრები, ასევე თბილისის მერი.ახალი სტადიონი 70,000 მაყურებელზე უნდა იყოს გათვლილი და მასზე მთავრობას სურს, რომ 2028 წლის ჩემპიონთა ლიგის ფინალი გაიმართოს.საქართველოს მთავრობას არ წარუდგენია დასაბუთება, თუ რატომ არის გამართლებული ასობით მილიონი ლარის ღირებულების ობიექტის, თბილისის ცენტრალური სტადიონის აშენება იმ ტერიტორიაზე, რომელიც ჯერჯერობით იურიდიულად თბილისის შემადგენლობაში არცაა.ვაზიანში ასევე იგეგმება თბილისის ახალი აეროპორტის აშენებაც, რომელიც ADB-ის წინასწარი შეფასებით, 1.2 მილიარდი დოლარი დაჯდება.ამჟამად თბილისის ცენტრალური სტადიონია ბორის პაიჭაძის სახელობის სტადიონი, რომელიც 55,000 მაყურებელს იტევს.
1714643097
„აშშ გმობს კრემლის მიერ შთაგონებულ „უცხოური გავლენის“ კანონმდებლობის წინ წაწევას საქართველოს პარლამენტში“ - აშშ-ის საელჩოსაქართველოში აშშ-ის საელჩო ე.წ. რუსული კანონის მეორე მოსმენით მიღებასთან დაკავშირებით განცხადებას ავრცელებს.„საქართველოს დასავლური ტრაექტორია რისკის ქვეშაა.შეერთებული შტატები გმობს კრემლის მიერ შთაგონებულ „უცხოური გავლენის" კანონმდებლობის წინ წაწევას საქართველოს პარლამენტში და მთავრობის ოფიციალური პირების ყალბ ნარატივს, რომელსაც მის დასაცავად მიმართეს. მმართველი პარტიის წევრები ცხადად ამბობენ, რომ კანონის მიზანია, ჩაახშოს კრიტიკული ხმები და გაანადგუროს საქართველოს მრავალფეროვანი სამოქალაქო საზოგადოება, რომელიც ნებისმიერ დემოკრატიულ ქვეყანაში მთავრობის კონტროლის უმნიშვნელოვანეს როლს ასრულებს.ეს კანონი და ქართული ოცნების ანტიდასავლური რიტორიკა საქართველოს სახიფათო გზაზე აყენებს.საქართველოს მთავრობის განცხადებები და ქმედებები შეუსაბამოა დემოკრატიულ ღირებულებებთან, რომელიც ევროკავშირისა და ნატოს წევრობის საფუძველშია და ძირს უთხრის საქართველოს ევროატლანტიკური ინტეგრაციის გზას.განცხადებები, რომელიც არასწორად წარმოაჩენს საქართველოში უცხოურ მხარდაჭერას - რასაც ოცდათორმეტი წელია საქართველოს ეკონომიკის, დემოკრატიისა და რუსული აგრესიის შეკავების უნარის გაძლიერებისთვის უზრუნველვყოფთ - არსებითად უთხრის ძირს იმ მტკიცე ურთიერთობას, რომელიც საქართველოს მთავრობასა და ქართველ ხალხთან ჩამოგვიყალიბდა.ჩვენ ვდგავართ ქართველი ხალხის გვერდით და მხარს ვუჭერთ მათ უფლებას, რომ გაგონილი იყოს მათი ხმა. ვგმობთ ძალადობას მშვიდობიანი დემონსტრანტების წინააღმდეგ, მათ შორის ჟურნალისტების წინააღმდეგ, რომლებიც დემონსტრაციებს აშუქებენ. ძალის გამოყენება მშვიდობიანი შეკრებისა და სიტყვის თავისუფლების ჩასახშობად მიუღებელია. მოვუწოდებთ ხელისუფლებას არაძალადობრივი აქციის მონაწილეებს მისცეს შესაძლებლობა, გააგრძელონ გამოხატვის თავისუფლების უფლების გამოყენება“, - ნათქვამია საელჩოს განცხადება.
1714642171
ხუთი მომსახურება, რომელიც აპრილში გაძვირდა2024 წლის აპრილში წინა თვესთან შედარებით ინფლაციის დონემ საქართველოში 0.3 პროცენტი, ხოლო წლიური ინფლაციის დონემ 1.5 პროცენტი შეადგინა. „საქსტატის“ ინფორმაციით, რაც შეეხება საბაზო ინფლაციას, აღნიშნულმა მაჩვენებელმა 2024 წლის აპრილში, გასული წლის შესაბამის პერიოდთან შედარებით 2.3 პროცენტი შეადგინა, ხოლო თამბაქოს გარეშე წლიური საბაზო ინფლაციის მაჩვენებელი ასევე 2.3 პროცენტით განისაზღვრა.სტატისტიკის მიხედვით, საქმიანობებს შორის, წელს აპრილში, წინა წლის იგივე თვესთან შედარებით, ყველაზე მეტად ელექტროგაყვანილობის ხელოსნის მომსახურება გაძვირდა, შემდეგია ავტომობილის რეცხვის გადასახდელი და მღებავის მომსახურება.მომსახურებები, რომელიც 2024 წლის აპრილში წინა წლის ანალოგიურ პერიოდთან შედარებით ყველაზე მეტად გაძვირდა:ელექტროგაყვანილობის ხელოსნის მომსახურება - 58.4%;ავტომობილის რეცხვის გადასახდელი - 39.8%;მღებავის მომსახურება - 33%;ავტომობილის შეკეთება – 15.5%;სანტექნიკოსის მომსახურება – 14.6%.
1714636318
მთავრობამ 26 მაისის აღსანიშნავად 5.3 მლნ ლარი გამოყოსაქართველოს მთავრობამ 26 მაისის აღსანიშნავად სარეზერვო ფონდიდან 5.3 მილიონი ლარი გამოყო - ამის შესახებ მთავრობის მიერ გამოქვეყნებული დადგენილებიდან ხდება ცნობილი.სავარაუდოდ უახლოეს მომავალში გამოცხადდება გამარტივებული შესყიდვა 26 მაისს დაგეგმილი ღონისძიებების შესყიდვის თაობაზე.
1714636140
ნათია თურნავა ADB-ის 57-ე წლიური შეხვედრის ღონისძიებებში მიიღებს მონაწილეობასეროვნული ბანკის პრეზიდენტის მოვალეობის შემსრულებელი ნათია თურნავა 2-5 მაისს აზიის განვითარების ბანკის 57-ე წლიურ შეხვედრაში მიიღებს მონაწილეობას. ამის შესახებ ინფორმაციას ეროვნული ბანკი ავრცელებს.ინფორმაციის თანახმად, ნათია თურნავა მთავარი მომხსენებელი იქნება პანელურ დისკუსიაში „იდეები კოლაბორაციული ფინტექ გარემოს შესაქმნელად რეგიონში: შუა კორიდორის მომენტუმის გამოყენება“. „დისკუსიაში ნათია თურნავასთან ერთად გლობალური ტექნოლოგიების წარმომადგენლები მიიღებენ მონაწილეობას, მათ შორის კორეის ბანკის პრეზიდენტი ჩენგ იონგ რი, სინგაპურის მონეტარული ორგანოს ფინტექ დირექტორი სოპნენდუ მოჰანტი, ლიეტუვის ბანკის საბჭოს წევრი სიმონას კრეპშტა და კომპანია Raisin-ის დირექტორი თამაზ გიორგაძე. აღნიშნულ პანელს მოდერატორობას ფინტექ და ინოვაციების სფეროში მოქმედი საკონსულტაციო კომპანია CreatLink-ის დამფუძნებელი და აღმასრულებელი დირექტორი ანა მაი გაუწევს.ADB-ის წლიური შეხვედრების ფარგლებში დაგეგმილია სებ-ის ურთიერთთანამშრომლობის მემორანდუმების გაფორმება კამბოჯის ეროვნულ ბანკთან, კორეის ფინანსური ტელეკომუნიკაციებისა და კლირინგის ინსტიტუტთან და ფინტექ კომპანია Elevandi-სთან.ეროვნული ბანკის პრეზიდენტის მოვალეობის შემსრულებელი, ნათია თურნავა მონაწილეობას ასევე მიიღებს „საქართველოს ბანკის“ პანელურ დისკუსიაში, სახელწოდებით - ტექნოლოგიის როლი ინკლუზიური ფინანსების ხელშეწყობასა და კლიენტების მდგრადობის ხელშეწყობაში.გარდა ამისა, დაგეგმილია ნათია თურნავას შეხვედრები სსფ-ს ალტერნატიულ აღმასრულებელ დირექტორთან, ლიეტუვის ცენტრალური ბანკის ბორდის წევრსა და ბიზნეს სექტორის წარმომადგენლებთან.საქართველო აზიის განვითარების ბანკის წლიური შეხვედრის მასპინძელი ქვეყანაა. ADB-ის 57-ე წლიური შეხვედრა თბილისში, 2-დან 5 მაისამდე გაიმართება. წლიური შეხვედრის სლოგანია: „ხიდი მომავლისკენ“. ოთხდღიანი ღონისძიების ფარგლებში დაგეგმილია თემატური პანელური სესიები, პარალელური პანელური დისკუსიები და შეხვედრები. მაღალი დონის სესიების პანელებზე დისკუსიები გაიმართება გლობალური მნიშვნელობის სხვადასხვა საკითხებზე.საერთაშორისო ფორუმის ფარგლებში თბილისი 68 ქვეყნის დელეგაციას და 4000-ამდე სტუმარს უმასპინძლებს. დაგეგმილია 70-ზე მეტი ღონისძიება.წლიურ შეხვედრაში მონაწილეობას მიიღებენ აზიის განვითარების ბანკის ხელმძღვანელობა, საერთაშორისო საფინანსო ინსტიტუტების, კერძო სექტორის, სამოქალაქო საზოგადოების, საერთაშორისო და ადგილობრივი მედიის წარმომადგენლები“, - აღნიშნულია გავრცელებულ ინფორმაციაში.
