ზუგდიდის მუნიციპალიტეტის 50-ზე მეტ ლოკაციაზე 20 000 ძირი დაფნის ნერგის დარგვა იგეგმება. ზუგდიდის მერიის მიერ გამოცხადებულ ტენდერში მონაწილეობა ინდ.მეწარმე დავით ჩაგანავამ და კოოპერატივმა „შამათიამ“ მიიღო და ამ უკანასკნელმა გაიმარჯვა კიდეც.სატენდერო დოკუმენტებიდან ირკვევა, რომ კომპანია სამუშაოებს 18 800 ლარად შეასრულებს. „შამათიამ“ დაფნის ბაღის მოწყობის ხელშეწყობის ფარგლებში 6 ეტაპად უნდა განახორციელოს კეთილშობილი დაფნის ნერგების მიწოდება.ამასთანავე, კოოპერატივმა არანაკლებ ერთწლიანი ნარგავების მიწოდება უნდა უზრუნველყოს, თითოეულის სიმაღლე 50 სმ-ზე მეტი უნდა იყოს და დაფასოებული უნდა იყოს 50 კონად.რაც შეეხება მიწოდების პერიოდს, კოოპერატივმა „შამათიამ“ დაფნის ნერგების მიწოდება მიმდინარე წლის 1-ელი ოქტომბრიდან 15-ნოემბრამდე უნდა განახორციელოს.

მოსახლეობისთვის ზარალის მინიმუმამდე შემცირების მიზნით, აღმოსავლეთ საქართველოში სასოფლო-სამეურნეო კულტურების საშიში მავნებლის - იტალიური კალიის საწინააღმდეგო ღონისძიებები მიმდინარეობს – ინფორმაციას სურსათის ეროვნული სააგენტო ავრცელებს.„კახეთის, ქვემო ქართლის, შიდა ქართლისა და მცხეთა-მთიანეთის რეგიონებში მობილიზებულია სპეციალური ტექნიკა, ტერიტორიები სამანქანე დანადგარებით მუშავდება. აღმოსავლეთ საქართველოში ამ ეტაპისთვის 12 000 ჰა ფართობია დამუშავებული.სურსათის ეროვნული სააგენტოს მცენარეთა დამცველები მავნებლის გავრცელების არეალს ადგენენ მონიტორინგის შედეგების საფუძველზე, რის შემდეგაც იგეგმება წამლობითი ღონისძიებები.სურსათის ეროვნული სააგენტო სახელმწიფო პროგრამის „მცენარეთა დაცვა და ფიტოსანიტარიული კეთილსაიმედოობა“ ფარგლებში იტალიური კალიის საწინააღმდეგო ღონისძიებებს ყოველწლიურად ახორციელებს.სააგენტოს მიერ  ჩატარებული თანმიმდევრული სამუშაოების შედეგად, მიმდინარე წელს იტალიური კალიის გავრცელების არეალი რეგულირებადი და რაოდენობა - შემცირებულია.იტალიური კალია საშიში  მავნებელია, რომელიც აზიანებს სასოფლო-სამეურნეო კულტურებს, ანადგურებს  მწვანე საფარს და ნარგავებს“, – ნათქვამია ინფორმაციაში.

მერძევეობის დარგში კადრების დეფიციტია. როგორც მერძევეობის ასოციაციის თავმჯდომარემ, კომპანია "შირაქის" დამფუძნებელმა ნიკოლოზ ბენიაიძემ bpn-თან საუბრისას აღნიშნა, სექტორში არის განათლების პრობლემა, რის გამოც, ფერმერებს ხშირად ისევ უცხოელებთან უწევთ თანამშრომლობა.თუმცა, ნიკოლოზ ბენიაიძე ამბობს, რომ ნაწილობრივ ეს ანაზღაურების სიმცირეს უკავშირდება, რადგან როდესაც დარგი მოგებაზე ვერ მუშაობს, მას სახელფასო ბიუჯეტიც შეზღუდული აქვს.აქვე შეგახსენებთ, რომ მერძევეები ქვეყანაში იმპორტირებული, ფალსიფიცირებული პროდუქციის სიჭარბეზე მიუთითებენ, რაც მათი თქმით, ნედლი რძისა და მისგან დამზადებული პროდუქტების ფასს აგდებს, შესაბამისად, ნატურალურ პროდუქტზე მოთხოვნა არ არის.„სექტორში არის განათლების, კადრების პრობლემაა. ერთი სპეციალისტი არ გვყავს ქვეყანაში. ცუდ რამეს ვამბობ, მაგრამ საქონლის კვება რომ დაგიბალანსოს და პასუხი აგოს კვებაზე, ისევ უცხოელებთან გვიწევს მუშაობა, 11 წელია უკვე ფერმა მაქვს.ზოგადად კადრების დეფიციტია და კვალიფიციურის - კიდევ უფრო მეტად. მიზეზად მე უფრო ვიტყოდი იმას, რომ როდესაც ბიზნესი ვერ იგებს თანხას, იმას შეზღუდული სახელფასო ბიუჯეტიც აქვს. მართალია, ახლა ჩვენს ფერმებს მწყემსი არ სჭირდება, რადგან ეს არის კომფორტული ფერმები, აქ წესით, არ უნდა იყოს კადრების პრობლემა, მაინც არის. ზოგადად, უმუშევრობაა ქვეყანაში, არ ვიცი, ვინ რა სამსახურს ეძებს, მაგრამ ჩემს ირგვლივ, დამსაქმებლები, ყველა კადრებს ეძებს, მაგრამ არ არის. ალბათ, სათანადოდ ვერ ვუხდით ხელფასს, რომ მივიზიდოთ ეს ხალხი და აღარ წავიდნენ საზღვარგარეთ. ახლა ასეთი ტენდენციაც არის, რომ უცხოეთში უნდა წავიდეს. ერთი, რომ მართლა გაჭირვებაა, და მეორეა, ბევრი იქიდან რეკავს, აქ სად წამოვედიო. ფაქტია, რომ მართლა გვიჭირს კადრები“,- ამბობს ნიკოლოზ ბენიაიძე.

ღვინის ეროვნულ სააგენტოს რთველი 2024-ის წარმართვის მიზნით საკოორდინაციო შტაბის შექმნა დაევალა. განკარგულებას პრემიერმინისტრი ირაკლი კობახიძე აწერს ხელს.ამასთანავე, გარემოს დაცვისა და სოფლის მეურნეობის სამინისტროს უწყებებს, შსს-სა და მევენახეობის ზონებში სახელმწიფო რწმუნებულებს სააგენტოსთვის შტაბის წევრობის კანდიდატების წარდგენა დაევალათ.განკარგულებიდან ირკვევა, რომ ღვინის კომპანიებში ყურძნის ჩაბარების პროცესში ადგილზე საზოგადოებრივი წესრიგის დაცვა შსს-მ უნდა უზრუნველყოს. „ღვინის კომპანიები, რომლებსაც განზრახული აქვთ ყურძნის მიღება-გადამუშავება, ვალდებულები არიან ელექტრონული ფორმით გაიარონ რეგისტრაცია რთვლის საკოორდინაციო შტაბში“, - ვკითხულობთ განკარგულებაში.აღსანიშნავია ისიც, რომ რთვლის პერიოდში ყურძნის მიღება-გადამუშავებისთვის აუცილებელი ღონისძიებების გატარება და საჭიროების შემთხვევაში საფინანსო ინსტიტუტებისგან საკრედიტო რესურსების მოძიების ვალდებულება ექნება.რაც შეეხება სუბსიდირებას, 2024 წლის ბიუჯეტში რთვლის სუბსიდირებისთვის შესაბამისი თანხები გამოყოფილი არ არის. ჯერჯერობით უცნობია, განხორციელდება თუ არა წელს რთვლის სუბსიდირება.

ვალელმა ფერმერმა მათე ჩიტაშვილმა კარტოფილი ინოვაციური მეთოდით მოიყვანა. მას საჩუქრად ლაბორატორიაში გამოყვანილი ჩითილები გადაეცა, რომლიდანაც ფერმერმა უხვი მოსავალი მიიღო.მათე ჩიტაშვილი წარმატებული ფერმერია. წელიწადის ყოველ სეზონზე იგი სოფლის მეურნეობაში აქტიურად არის ჩაბმული. აქვს სამი სათბური და გარე გრუნტში დაახლოებით 3.5 ჰექტარს ამუშავებს. ტერიტორიის უდიდეს ნაწილზე ბოსტნეული მოჰყავს და რეალიზაციას ახდენს.სწორედ იმის გამო, რომ მათე ჩიტაშვილი აქტიური ფერმერია, მას ორგანიზაცია USAID –ის პროგრამის ფარგლებში კარტოფილის ჩითილები გადაეცა. ეს ჩითილები სოფლის მეურნეობის სამინისტროს ახალციხის ლაბორატორიაში გამოიყვანეს. ფერმერმა შესაბამისი ტრენინგებიც გაიარა და შემდეგ უკვე კარტოფილის მოყვანის პროცესში დაიწყო.„2020 წლის ივნისში გადმომცეს  210 ჩითილი. შარშან უკვე  ტუბერები დავთესე და ფაქტობრივად, კარგ მოსავალზეც გავედი. ზოგი ჩითილი დაიკარგა, რადგან ყველამ ვერ გაიხარა. მთლიანობაში 20–30 ცალი გაფუჭდა, თუმცა 200 ჩითილიდან ზუსტად 70 კილოგრამი კარტოფილი მივიღე, რაც ძალიან კარგი შედეგია მე ვფიქრობ“, – ამბობს მათე ჩიტაშვილი.ფერმერის თქმით, ასე მიღებული კარტოფილი უხვმოსავლიანია და მას შემდეგ რაც 70 კილოგრამი კარტოფილი მიწაში ჩააბრუნა, შემოდგომით 2 ტონა კარტოფილი მიიღო.თუმცა უხვმოსავლიანობის გარდა, ჩითილებით გამოყვანილ კარტოფილის უპირატესობა ის არის, რომ მას დაავადებები არ ხვდება და წამლობა თითქმის არ სჭირდება.„არა მხოლოდ უხვმოსავლიანია, არამედ ბაქტერიებიდან ფაქტობრივად  გათავისუფლებულია. ლაბორატორიულად გამოყვანილი ჩითილებია და მასში ფაქტობრივად ყველა ის პროცედურაა გავლილი, რაც  ჩვენთან კარტოფილს უჭირს ხოლმე. ამიტომ მხოლოდ პრევენციული ღონისძიებების გატარება სჭირდება და არა უხვი წამლობა სხვადასხვა დაავადებებზე“, – ამბობს ფერმერი.ინოვაციური მეთოდის გამოყვანილი კარტოფილის ჩითილები ორგანიზაცია USAID–მა მატე ჩიტაშვილის გარდა, სამცხე–ჯავახეთში კიდევ 38 ფერმერს გადაეცა. „ეს იყო სატესტე მდგომარეობა, უნდა გვენახა რამდენად გაამართლებდა. ჩემთან გამოვიდა და თავად ორგანიზაციაც ძალიან კმაყოფილი დარჩა, რომ ასეთი  კარგი მოსავალი მივიღე, თუმცა იყვნენ ფერმერები, რომლებთანაც არ გაამართლა. თან პრობლემა ისიც იყო, რომ ცოტა გვიან მივიღეთ ჩითილები, პანდემიის გამო, ტრანსპორტირების პრობლემა შეიქმნა“.კარტოფილს, რომელიც ფერმერებს გადაეცათ, „სუპერ ელიტის“ ხარისხის აქვს: „ეს არის ის კარტოფილი, რომელიც ფიზიკურად გაყიდვაში არ არის. პროგრამა სამწლიანი იყო წელს უკვე დიდ მეურნეობაზე იქნება გათვლილი, ვისაც 2 და მეტ  ჰექტარზე მოჰყავს კარტოფილი“.ამერიკის შეერთებული შტატების საერთაშორისო განვითარების სააგენტოს მიერ დაფინანსებულ პროექტში ჩითილების გადაცემასთან ერთად, გათვალისწინებული იყო წვეთოვანი სარწყავი სისტემის დამონტაჟებაც, თუმცა მათე ჩიტაშვილი ასეთ სისტემას უკვე წლებია იყენებს ბოსტნეულ კულტურებში: „მუნიციპალიტეტში ერთ–ერთი პირველი ფერმერი ვიყავი, რომელსაც წვეთოვანი სისტემა ჰქონდა. იმიტომ, რომ სათბურები მაქვს და ბოსტნეულის მოსაყვანად კარგი  მეთოდია“.ზოგადად, წლის განმავლობაში მათე ჩიტაშვილი კარტოფილს 1-1.5 ჰექტარზე თესავს. ამბობს, რომ მიწის ნაკვეთები საკუთრებაში არ აქვს, ამიტომ დიდი ტერიტორიების არენდით აღებასა და დამუშავებას ვერ ახერხებს. გარდა ამისა, ცდილობს თესლბრუნვა მოახერხოს.„წელს, ძირითადად ხორბალი დავთესე, იმიტომ, რომ მიწას თესლბრუნვა სჭირდება. ანუ 4 წელიწადში ერთხელ უნდა შეიცვალოს მიწაზე კულტურა და შარშან რომ კარტოფილი მქონდა, წელს იქ ხორბალი დავთესე, მომავალ წელს სიმინდს დავთესავ, მესამე წელს, სხვა რამეს და მეოთხე წლისთვის უკვე კარტოფილს მოვაბრუნებ“.მათე ჩიტაშვილი სოფლის მეურნეობაში რამდენიმე სახის ბოსტნეულს აწარმოებს. 75 მეასედზე გაშენებულ სათბურში თებერვლიდან კიტრის მოყვანას დაიწყებს, მერე კი სხვა ბოსტნეულს დაამატებს. მას შემდეგ, რაც სათბურში მუშაობა დასრულდება, ღია გრუნტში გადაინაცვლებს. მისთვის შეუცვლელის ბროკოლი, რომლის რეალიზაციასაც გვიან შემოდგომამდე ახდენს. „თებერვლიდან უკვე სამუშაობი დაიწყება. კიტრის შემდეგ საადრეოდ ბროკოლის ჩითილს გამოვიყვანთ.ადრე ჩითილებსაც ვყიდდი, მაგრამ ახლა აღარ ვაპირებ, რადგანაც მიწას ვაცდენ, მხოლოდ ბოსტნეულზე ვმუშაობ და ადგილობრივ ბაზარზე ვახდენ რეალიზაციას. დაახლოებით 3 კვირა, 1 თვე კიტრს კარგი ფასი აქვს ხოლმე, მერე ბევრი შემოდის. ჩემი აზრით, მთავარია ეს საქმე გიყვარდეს და დასათესი და სამუშაო არ გამოილევა“, – ამბობს მათე ჩიტაშვილი.წყარო: agrokavkaz.ge

საქართველო მსოფლიო ჩაის მწარმოებელ ქვეყნებს შორის მე-5-6 ადგილს იკავებდა. 1920-1960 წლებში საქართველოში გაშენდა 66,0 ათასი ჰექტარი ჩაის პლანტაცია. 1990 წელს ქვეყანაში დამზადებული იქნა 516,0 ათასი ტონა ნედლეული.ქვეყანაში შექმნილი მძიმე პოლიტიკური და ეკონომიკური მდგომარეობის გამო ჩაის პლანტაციების დიდი ნაწილი სტიქიურად განადგურდა.შეიქმნა პარადოქსული სიტუაცია – ახლო წარსულში ჩაის მწარმოებელი და ექსპორტიორი ქვეყანა გახდა იმპორტიორი, რომელიც რამდენიმე მილიონ დოლარს ახმარს ჩაის პროდუქციაზე მოსახლეობის მოთხოვნილების დაკმაყოფილებას და ქვეყანაში ექსპორტის უარყოფით ბალანსს თავის მხრივაც ამძიმებს.ქვეყნის ინტერესებიდან გამომდინარე, ასევე ჩაის პროდუქციაზე მზარდი მოთხოვნების გამო, ფერმერულ და გლეხურ მეურნეობებში ჯერ კიდევ შემორჩენილ ჩაის პლანტაციებს სასწრაფოდ ესაჭიროებათ სახელმწიფო მხარდაჭერა და რეაბილიტაცია.

მაღალმთიან დასახლებებში მცხოვრები ფერმერების მცირე ზომის სასოფლო-სამეურნეო ტექნიკაზე ხელმისაწვდომობის გაზრდის მიზნით, სპეციალურ პროგრამას „მაღალმთიან დასახლებებში სასოფლო-სამეურნეო ტექნიკის თანადაფინანსების პროგრამას“ სოფლის განვითარების სააგენტო ახორციელებს. პროგრამის ბიუჯეტი 5 მლნ ლარია. აღნიშნულის შესახებ ინფორმაციას გარემოს დაცვისა და სოფლის მეურნეობის სამინისტრო ავრცელებს.სამინისტროს განმარტებით, პროგრამაში მიმდინარე წლის 21 მაისს გამოცხადებული რეგისტრაციის შედეგად, სოფლის განვითარების სააგენტოში 23 მაისის მდგომარეობით შემოსულია დაახლოებით 4,3 მლნ ლარის დაფინანსების მოთხოვნით 3,000 -ზე მეტი განაცხადი. სააგენტო აგრძელებს განაცხადების მიღებას ბიუჯეტის ამოწურვამდე.პროგრამით დაფინანსება შეუძლია მიიღოს მაღალმთიან დასახლებაში მუდმივად მცხოვრები პირის სტატუსის მქონე ფიზიკურმა პირმა, რომელსაც მაღალმთიან დასახლებაში საკუთრებაში გააჩნია სასოფლო-სამეურნეო დანიშნულების მიწის ნაკვეთი. პროგრამის ფარგლებში დაფინანსდება მაღალმთიან დასახელებებში მცხოვრები პირების მიერ შესაძენი მცირე ზომის (7 ცხ.ძ-დან) სასოფლო-სამეურნეო ტექნიკის ღირებულების 70%, თანადაფინანსების ლიმიტი განსხვავებულია სასოფლო-სამეურნეო ტექნიკის სიმძლავრეების მიხედვით და არ აღემატება 2500 ლარს.იმ ფაქტის გათვალისწინებით, რომ მაღალმთიან დასახლებებში მოსახლეობას საკუთრებაში გააჩნია მცირე ზომის სასოფლო-სამეურნეო მიწის ნაკვეთები, მაღალია მოთხოვნა ხელის ტრაქტორებზე (მოტობლოკებზე). აღნიშნული სახელმწიფო პროგრამაც სწორედ ფერმერთა ამ საჭიროებების გათვალისწინებით შეიქმნა.

სოფლის მეურნეობა ვერ იქცა იმ მომგებიან დარგად, რომელიც არამხოლოდ სუბსიდირებას წაიღებს მუდმივად ბიუჯეტიდან, არამედ პირიქით ბიუჯეტში თანხებს შეიტანს, - აცხადებს Business Insider Georgia-სთან საქართველოს ხილისა და ბოსტნეულის ექსპორტიორთა ასოციაციის დამფუძნებელი ვახტანგ ბეჟიტაშვილი. ასოციაცია, რომელიც 2022 წელს დაფუძნდა ამ დროისათვის 20-მდე კომპანიას აერთიანებს.„რაც შეეხება ხილისა და ბოსტნეულის ექსპორტის მოცულობების ზრდას სეზონის მიხედვით ხდება. ზოგადად ეს დამოკიდებულებიცაა იმაზე თუ როგორი კლიმატური პირობები იქნება წლის განმავლობაში. 2023 წელი იყო ნაკლებად მოსავლიანია და წელს უფრო მეტ მოსავალს ველოდებით და შესაბამისად ექსპორტიც უნდა გაიზარდოს. გარკვეული პროგრამები, რომელიც არსებობს სახელმწიფოს მხრიდან ჩაშვებული, იგივე „დანერგე მომავალი“ ან სააგენტოს „აწარმოე საქართველოში“ პროგრამები თავისთავად მოკლევადიან პერიოდზე არ არის გათვლილი და რამდენიმე წელიწადში ზრდის ტენდენცია უნდა იყოს სახეზე.საექსპორტო ბაზრებზე პროდუქციის ზრდისთვის სამუშაო მართლაც, რომ ბევრია. თანამედროვე პირობებში გლობალურ ბაზარზე მკაცრი კონკურენციაა. პროდუქციას მხოლოდ საქართველო არ აწარმოებს, მოგეხსენებათ ჩვენი მეზობელი ქვეყნები სომხეთი, აზერბაიჯანი და თურქეთი სოფლის მეურნეობის მიმართულებით დიდ ინვესტიციებს ახორციელებენ და გარკვეული მიმართულებით ჩვენ კონკურენციას გვიწევენ და შეიძლება ითქვას გვჯობნიან. თუმცა ხილისა და ბოსტნეულის ხარისხი და გემოვნური თვისებებით ჩვენ უკეთესი გვაქვს, მაგრამ მათ ფასი აქვთ დაბალი. ირანს და აზერბაიჯანს ენერგორესურსები აქვს აქვთ დაბალი ტარიფებით და შესაბამისად პროდუქციაც უჯდებათ იაფი. იქ მუშახელიც იაფია. ჩვენთან კი მუშახელის გადინება მოხდა და შესაბამისად ძალიან ბევრი მიწები არის დაუმუშავებელი. ფრაგმენტაცია არის ძალიან მაღალ დონეზე. ისედაც მცირე მიწიანი ქვეყანა ვართ და ეს მიწებიც მცირე ნაწილებადაა განაწილებული. აღნიშნული რეფორმა თავის დროზე ძალიან არასწორად იყო ჩატარებული და ახლა ეს შედეგები რამენაირად უნდა გამოსწორდეს. უნდა მოხდეს მეურნეობების გამსხვილება, სახელმწიფომ ამაში საკანონმდებლო თვალსაზრისით უნდა მიიღოს მონაწილეობა. ასევე საგადასახადო კუთხით გარკვეული შეღავათები უნდა გაეწიოს სოფლის მეურნეობას, რომ მივიღოთ ხელშესახები შედეგები“, - აცხადებს საქართველოს ხილისა და ბოსტნეულის ექსპორტიორთა ასოციაციის დამფუძნებელი.ვახტანგ ბეჟიტაშვილის თქმით, ქვეყანაში ნახევარზე მეტი სასოფლო სამეურნეო სავარგულები ისევ დაუმუშავებელია.„სოფლის მეურნეობა ვერ იქცა იმ მომგებიან დარგად, რომელიც არამხოლოდ სუბსიდირებას წაიღებს მუდმივად ბიუჯეტიდან, პირიქით ბიუჯეტში თანხებს შეიტანს. ამას სჭირდება გონივრული სახელმწიფო პოლიტიკა და სპეციალისტების ჩართულობა“, - ამბობს ბეჟიტაშვილი.ხილისა და ბოსტნეულის ექსპორტიორთა ასოციაციის ინფორმაციით, დღეისათვის როგორც ფინანსური ისე ზრდის თვალსაზრისით, ნომერ პირველი სოფლის მეურნეობის პროდუქტი მოცვი ვაშლატამა/ატამი და ციტრუსია.

ინოვაცია ქართულ აგრარულ სექტორში. მოგეხსენებათ, რომ საგაზაფხულო სამუშაოები აქტიურ ფაზაშია შესული, თუმცა ის, რაც საქართველოს სოფლის მეურნეობას დღეს აკლია, თანამედროვე ტექნოლოგიების მასშტაბურად დანერგვაა, რაც აუცილებელი პირობაა ადგილობრივი პროდუქციის წარმოების მოცულობის და ხარისხის გაზრდისთვის. ამის ერთ-ერთი მაგალითი საქართველოში პრემიუმ ხარისხის ზეთისხილის ზეთისა და მარინადების წარმოებაა. გიორგი სვანიძის ზეთისხილის ბაღები 1000 ჰექტარზე მეტ ფართობზეა გაშენებული დედოფლისწყაროში, კახეთში, საიდანაც იწარმოება “სვანიძის ზეთისხილის” ზეთი Extra Virgin და ზეთისხილის მარინადები.წელს კომპანიამ საქართველოში თანამედროვე მექანიზებული, ჯიპიეს სისტემით მართვადი ჩამრთველი ტექნიკა შემოიტანა, რომლითაც დამატებით კიდევ გაშენდა 100 ჰექტარამდე ზეთისხილის ბაღები. ინოვაციური ჩამრგველი აგრეგატი, რამდენჯერმე ამცირებს ჩარგვის ვადებს, მიერთებულია ციფრულ ტექნიკაზე და მუშაობს მხოლოდ GPS სიგნალით, რომელიც მინიმალური ცდომილებით ახორციელებს ნერგების დარგვას. აგრეგატს შეუძლია დღეში 8-10 ჰექტარამდე ბაღის გაშენება, რაც ამ ფართობზე 5-6 ათასი ნერგის დარგვას უზრუნველყოფს. ხოლო თითო ნერგის ჩარგვას მხოლოდ 7-8 წამი სჭირდება.შეგახსენებთ, რომ 2019 წლიდან, გიორგი სვანიძის ინიციატივით საქართველო შეუერთდა ზეთისხილის საერთაშორისო საბჭოს რომელიც ზეთისხილის მწარმოებელ 48 ქვეყანას აერთიანებს, რაც მსოფლიოს ბაზრის 97%-ია. თავად კი ამ საბჭოს ორგზის არჩეული პრეზიდენტი გახდა 2019-2021 წლებში, დღეს კი საპატიო პრეზიდენტის წოდებით აგრძელებს ქვეყნის წარდგენას საბჭოში. „ახალ სეზონს შევხვდით ინოვაციური ჩამრგველი აგრეგატით, რომელიც რამდენჯერმე ამცირებს დარგვის ვადებს. აგრეგატს შეუძლია დღეში 8-10 ჰექტარამდე ბაღის გაშენება, რომელიც დაახლოებით 5-6 ათას ნერგს მოიცავს. მას შეუძლია ერთდროულად რამდენიმე მოქმედება: ორმოს ამოღება, ნერგის დარგვა, დატკეპნა და მიწის მიყრა. შესაბამისად, არის ძალიან სწრაფი, თითო ნერგის დარგვას დაახლოებით 7-8 წამი სჭირდება.ჩამრგველი დანადგარი ინარჩუნებს მიწის ტენიანობას, რადგან ორმო ამოღებული დიდი ხნით არ რჩება“ - განაცხადა თორნიკე მარკოზაშვილმა, „სვანიძის ზეთისხილის“ დირექტორმა

სოფლებში მცხოვრები მცირე ფერმერები რიგ შემთხვევებში უარს ამბობენ სხვადასხვა პროდუქციის წარმოებაზე. მიზეზად ძირითადად ასახელებენ სოფლად წარმოებულ პროდუქციაზე დაბალ ფასს. როგორც ისინი „ბიზნესპრესნიუსის“ მიერ დასმულ შეკითხვაზე პასუხობენ, გადამყიდველები მათგან პროდუქციას იაფად ყიდულობენ და შემდეგ ძვირად ყიდიან.ბაზრები, სადაც მათ ხელი მიუწვდება, მცირეა. ფერმერებს ზოგ შემთხვევებში პროდუქცია გასაყიდი რჩებათ ან იმაზე იაფად უწევთ გაყიდვა, ვიდრე საწარმოო ხარჯებია. ყოველივე აქედან გამომდინარე, მათი ნაწილი კონკრეტული პროდუქციის მოყვანას წყვეტს.„როდესაც ფერმერს არ აქვს გასაღების საშუალება და ვერ ყიდის თავის პროდუქციას, ის მომავალ წელს არც ფულს ჩადებს და აღარც შრომას და ენერგიას დახარჯავს ანალოგიური პროდუქციის მოყვანისთვის“, - აცხადებს „ბიზნესპრესნიუსთან“ ხილ-ბოსტნეულის ექსპორტიორთა ასოციაციის პრეზიდენტი ვახტანგ ბეჟიტაშვილი. საქსტატის მონაცემების თანახმად, სოფლად მცხოვრები მოქალაქეების რაოდენობა მცირდება. აღნიშნული თავისთავად აისახება სოფლის-მეურნეობის პროდუქციის წარმოებაზეც. მაგალითად, 2001 წლის შემდეგ მინიმუმზეა სოფლად მცხოვრები მოქალაქეების რაოდენობა და ბოლო მონაცემებით, 2023 წლის დასაწყისში 39.6%-ს გაუტოლდა. აღსანიშნავია ისიც, რომ მთლიანი შიდა პროდუქტში სოფლის მეურნეობის წილი 2011 წლიდან 2023 წლამდე 11%-დან 6.9%-მდე შემცირდა.ქვეყანაში შემცირებულია სხვადასხვა კულტურის წარმოებაც. მაგალითად, 2023 წელს გასულ წელთან შედარებით, ხორბლის წარმოება 6.5%-ით შემცირდა, ხოლო ქერის 26.9%-ით. გარდა ამისა, მცირდება ერთწლიანი კულტურების: ნიორი, კიტრი, მწვანილი, სტაფილო, კომბოსტო და სხვათა წარმოებაც. მნიშვნელოვნად, 22.2%-ით შემცირდა ყურძნის წარმოება და გასულ წელს 223.4 ათასი ტონას გაუტოლდა. შემცირებულია ნათესი ფართობები. კერძოდ, 2002 წელს თუ 215.7 ათას ჰექტარს მოიცავდა ნათესი ფართობები, 2023 წელს 205.2 ათასი ჰექტარი იყო.ამ ყველაფრის ფონზე ბეჟიტაშვილი იმ მთავარ გამოწვევებზე საუბრობს, რაც ფერმერებს აქვთ. მისი თქმით, საქართველოში მეურნეობები ძირითადად მცირე მასშტაბისაა. ქსელურ მარკეტებში მცირე ადგილია ადგილობრივად მოყვანილი სოფლის მეურნეობის პროდუქციისთვის. მიზეზი არის ის, რომ მცირე მეურნეობების გამო, ფერმერები ქსელებისთვის არ არიან სტაბილური მიმწოდებლები. მისი აზრით, მნიშვნელოვანია, რომ მეურნეობები გაიზარდოს.„რაც უფრო მსხვილმასშტაბიანი იქნება მეურნეობა, მათ უკვე გაუადვილდებათ ურთიერთობა რითეილ სექტორთან, ექსპორტიორებთან და მათი პროდუქცია უფრო მარტივად გაიყიდება.უნდა მოხდეს გამსხვილება ფერმერული მეურნეობების. საქართველო არც ისე მსხვილმასშტაბიანი მიწის მფლობელი ქვეყანაა. თუ იქნება მსხვილმასშტაბიანი მიწების კონსოლიდირება, არცერთი გოჯი მიწა არ უნდა იყოს დაუმუშავებელი“, - აღნიშნავს ბეჟიტაშვილი.როდესაც ვსაუბრობთ მეურნეობების გაზრდაზე, იკვეთება მიწის ფრაგმენტაციის პრობლემა. მიუხედავად რეგისტრაციის რამდენიმე ტალღისა, ფერმერების ნაწილს ჯერ კიდევ არ აქვს სახნავ-სათესი მიწები რეგისტრირებული.„მიწების ფრაგმენტაცია სანამ საქართველოში იქნება და წარსულში დაშვებული შეცდომების გამოსწორებაზე არ იფიქრებს სახელმწიფო და კერძო სექტორი, ასევე არ მომზადდება შესაბამისი საკანონმდებლო ბაზა, პრობლემა სულ იქნება“, - დასძინა ვახტანგ ბეჟიტაშვილმა.დაბოლოს, როგორც ბეჟიტაშვილი აღნიშნავს, ზემოთ ჩამოთვლილი პრობლემების აღმოსაფხვრელად საჭიროა ადგილობრივ და უცხოელ ექსპერტებთან კონსულტაციის საფუძველზე შესაბამისი საკანონმდებლო ბაზის მოწესრიგება.

„წელს ჭირით ძალიან ბევრი ბატკანი დაიხოცა და უკვე ძალიან დიდი ზარალია“ – ამის შესახებ „ბიზნესპრესნიუსთან“ მეცხვარეთა ასოციაციის თავმჯდომარემ, ბექა გონაშვილმა განაცხადა. მისი თქმით, ჭირი ძირითადად ახალგაზრდა ცხოველს ემართება, თუმცა საქართველოში საპრევენციოდ აცრები არსებობს, მაგრამ მეცხვარეები ამ გზას როგორც წესი, არ მიმართავენ ან თუ მიმართავენ, უკვე დაგვიანებულია.„ჭირის აცრები არსებობს, უბრალოდ ჩვენთან, როგორც ყოველთვის, სამწუხაროდ, ფერმერების უმეტესობა ძალიან იგვიანებს და როდესაც ცხოველი კვდომას იწყებს, მაშინ იწყებენ ვაქცინაციას და ლოგიკურია, რომ ვეღარ შველიან“, - აცხადებს ასოციაციის ხელმძღვანელი.ბექა გონაშვილის თქმით, ამას ემატება ისიც, რომ აზერბაიჯანმა აკრძალა ცხვრის იმპორტი, საიდანაც პირუტყვი ერაყშიც გადიოდა.„რთული მისახვედრი არ უნდა იყოს, რას ნიშნავს ეს ჩვენთვის. „ჩვენი პროდუქცია, ცხვარი, არ არის შიდა ბაზრისთვის, ის ძირითადად საექსპორტოდ გამოიყენება, ამიტომ როგორც კი რომელიმე ბაზრის დაკეტვა ხდება, რა თქმა უნდა, უარყოფითად აისახება ჩვენზე. მით უმეტეს, რომ ბოლო პერიოდში ფასმა მოიმატა, რა შეიძლება აღდგომის მოსვლასთანაც იყოს კავშირში, მაგრამ ნებისმიერ შემთხვევაში, ზარალი არის დიდი“ - აცხადებს იგი.

საქართველოს ყველის მწარმოებელთა ასოციაციის თავმჯდომარე, ქართული ყველის მკვლევარი ანა მიქაძე-ჩიკვაიძე „ბიზნესპარტნიორთან“ ქართული არტიზანული ყველის პერსპექტივაზე საუბრობს. მისი განცხადებით, წარმოება სტანდარტს  ჯერჯერობით ვერ აკმაყოფილებს, რის გამოც პროდუქტი ექსპორტისთვის მზად არ არის.ბაზრის კვლევა ანა მიქაძე-ჩიკვაიძემ „ქართული ყველის“ პროექტის ფარგლებში მოახდინა და არტიზანული ყველის წარმოებას საქართველოს თითქმის ყველა რეგიონში გაეცნო.როგორც მკვლევარი აღნიშნავს, ქვეყანას აქვს არტიზანული ყველის უნიკალური სახეობები, რომელიც დიდი ხნის განმავლობაში მივიწყებული იყო და ტრადიცია ახლა ცოცხლდება.მთავარი დაბრკოლება, მისი შეფასებით, სურსათის უვნებლობის საკითხია, რაშიც მწარმოებლებს მხარდაჭერა სჭირდება, რათა წარმოებას ორგანიზებული ფორმა მიეცეს და სფერო განვითარდეს.„მსოფლიოს ყველა ქვეყანა, სადაც დღეს ყველის წარმოება მაღალ დონეზეა განვითარებული, ურთულესი გზა გაიარა. ჩვენს იგივე პროცესს გავდივართ, ფაქტობრივად ახლა ვიწყებთ.  ამიტომ სანამ საექსპორტო ბაზრებზე დავიწყებდეთ ფიქრს, მანამდე საკუთარ თავს უნდა ვკითხოთ, ჯერ აქ რას ვჭამთ, რაც არ ვიცით. არც ის, რა ხელით მომზადდა, როგორ შეიფუთა, დაცულია თუ არა სტანდარტი, ელემენტარული სანიტარიული ნორმა. უცხოეთმა დიდი ხანია ეს დააწესა, რეგულაციებში ასახა და ვერავინ დაარღვევს, წარმოება გაუჩერდება, რადგან არაფერია ისეთი საშიში, როგორც  დაბინძურებული რძის პროდუქტებია“, - აცხადებს ანა მიქაძე-ჩიკვაიძე ''ბიზნესპარტნიორთან".რაც შეეხება ყველის სახეობებს, აღდგენილია მივიწყებული უნიკალური წარმოება, როგორიცაა ტენილი, დამბალ ხაჭო, გვაჯილა,  შუშველა, ნარჩვი და სხვა.ცნობისთვის,  არტიზანული ყველის მხარდაჭერა „ქართული ყველის“ ერთ-ერთი პროექტის „ქარხანა ბორბლებზე" ფარგლებში ხორციელდება.  ანა მიქაძე ჩიკვაიძემ პროექტზე მუშაობა 2023 წელს დაიწყო. ქართული ყველის მკვლევარი პროექტს საკუთარი რესურსით ახორციელებს.მარი ჩიტაია