სოფლის მეურნეობის სამინისტროს ინფორმაციით, 2025 წლის თხილის წარმოების ხელშეწყობის პროგრამის ფარგლებში, 45,380 მეთხილე ფერმერს საერთო ჯამში 15.8 მილიონი ლარის ღირებულების აგროქულები დაერიცხა.აღნიშნული რესურსი ფერმერებს 31,673 ჰექტარზე თხილის ბაღებში მავნებლებისა და დაავადებების წინააღმდეგ ღონისძიებების გასატარებლად მიეწოდება.უწყება წერს, რომ აგროქულების დარიცხვის პროცესი ამჟამადაც მიმდინარეობს და ეტაპობრივად გაგრძელდება ყველა იმ ფერმერისთვის, ვინც პროგრამის პირობებს აკმაყოფილებს და თხილის კადასტრში რეგისტრირებული ბაღები აქვს.სამინისტროს მონაცემებით, ამ დროისთვის ფერმერებმა სპეციალიზებულ აგრომაღაზიებში უკვე გაანაღდეს 6.2 მილიონ ლარზე მეტი თანხა.სოფლის განვითარების სააგენტო ფერმერებსა და დაინტერესებულ პირებს ახსენებს, რომ აგროქულების დარიცხვის სტატუსის გადამოწმება შესაძლებელია „ლიბერთი ბანკის“ ვებგვერდზე: https://myliberty.ge/?id=agro.დარიცხული ქულების გამოყენების საბოლოო ვადაა 2025 წლის 31 აგვისტო.

ფერმერი, გია ჩახვაშვილი BM.GE-სთან საუბარში აცხადებს, რომ იმპორტირებული საზამთროს გაზრდილმა მოცულობამ ადგილობრივ ბაზარზე მის მეურნეობას სერიოზული ფინანსური ზიანი მიაყენა.მისი თქმით, ფერმერს საზამთრო კახეთში, 20ჰა-ზე აქვს გაშენებული. შარშან ფერმერს 500-600 ტონა საზამთრო გასაყიდი დარჩა, რაც პირდაპირ უკავშირდება იმპორტირებული პროდუქციის დომინირებას ქართულ სავაჭრო ქსელებში.„მარკეტებში, დახლებზე იმპორტირებული საზამთრო უდევთ. არადა, უმაღლეს დონეზე ვაკეთებთ ყველაფერს, ბიო პროდუქტებით. თანხა, რაც მქონდა დახარჯული, ამოვიღე, პლუს მუშების ხელფასები გადავიხადე, ხარჯები გავისტუმრე. თუმცა მოგება ვერ მივიღე,“ - განმარტავს ჩახვაშვილი.ფერმერი აცხადებს, რომ კარგი იქნება სუბსიდირების პროგრამების გავრცელება საზამთროზეც, როგორც ეს სხვა ხეხილოვან კულტურებზე ხდება. მისი მოსაზრებით, სახელმწიფო მხარდაჭერა მნიშვნელოვნად გაზრდის ადგილობრივი ბიოპროდუქციის კონკურენტუნარიანობას და გააძლიერებს რეგიონში აგროეკონომიკურ მდგრადობას.ინფორმაციისთვის, წელს საზამთროს იმპორტი გაზრდილია. კერძოდ, იანვარ-აპრილის მონაცემებით, ქვეყანაში უკვე იმპორტირებულია 1040 ტონა საზამთრო, რაშიც 324 420 აშშ დოლარი გადავიხადეთ. 2024 წლის ანალოგიური პერიოდში კი, საქართველოში 271 160 აშშ დოლარის 805 ტონა საზამთრო შემოვიდა. თითქმის მთელი იმპორტი ამ პერიოდში ირანზე მოდის. მცირე ნაწილი კი ნიდერლანდებსა და თურქეთზე.რაც შეეხება გასული წლის ჯამურ მონაცემებს, 2024 წელს საქართველომ $2,4 მლნ-ის ღირებულების 7,737 ტონა საზამთრო შეიძინა, მაშინ როდესაც 2023 წელს, ქვეყანას 11,845 ტონა საზამთრო ჰქონდა შეძენილი, რომელშიც $3,5 მლნ გადაიხადა. აღნიშნული მონაცემებით დგინდება, რომ გასულ წელს საზამთროს იმპორტი საქართველოს 34.6%-ით შეუმცირდა.საქართველომ 2024 წელს საზამთრო 5 ბაზარზე შეიძინა, საიდანაც მთავარი საიმპორტო ბაზარი თურქეთი იყო. ქვეყანამ ამ ბაზარზე $1,4-ის ღირებულების 4,609 ტონა საზამთრო შეიძინა და ის, მთლიანი საზამთროს იმპორტში 59.5%-ს შეადგენს.2024 წლის საზამთროს იმპორტიორი ბაზრები: თურქეთი - $1,4 მლნ, 4,609 ტონა; ირანი - $583 ათასი, 1,876 ტონა; აზერბაიჯანი - $260 ათასი, 866 ტონა; უზბეკეთი - $109 ათასი, 366 ტონა; ნიდერლანდები - $30 ათასი, 18 ტონა.

„საქართველოში შაფრანზე არანაირი მოთხოვნა არ არის“, - ამის შესახებ „ბიზნესპრესნიუსს“ შაფრანის მწარმოებელმა, ფერმერმა რუსუდან ხარაბაძემ განუცხადა.ხარაბაძე ორგანულ შაფრანის საგარეჯოს პლანტაციაში 2018 წლიდან აწარმოებს. მას კულტურა დაახლოებით ნახევარ ჰექტარზე აქვს გაშენებული და მიმდინარე წელს მიზნად ისახავს შაფრანის გადარგვასა და გაფართოებას.როგორც ფერმერი ჩვენთან საუბარში აღნიშნავს, წელს დაახლოებით 1.2 კგ. შაფრანის მოსავალს ელოდება, თუმცა პრობლემურია გაყიდვების საკითხი, რადგან, მისი თქმით, ადგილობრივ ბაზარზე მოთხოვნა არ არსებობს.„წელს ველოდები 1.2 კგ მოსავალს. ადგილობრივ ბაზარზე არანაირი მოთხოვნა არ არის შაფრანზე. შვეიცარიიდან მყავს დაინტერესებული პირი, რომელთანაც უნდა გავაგზავნო სატესტო მასალა და ვნახოთ შემდეგ რა იქნება. რამდენჯერმე ვცადე, რომ მიმეტანა საკითხი სამთავრობო უწყებებთან, მაგრამ უშედეგოდ. სოფლის მეურნეობის სამინისტროდან დარეკეს, თუმცა შემდეგ აღარ დაინტერესდნენ. არ აქვთ ინტერესი, რომ კიდევ ერთი კულტურა იწარმოოს საქართველოში. ამ დროს საქართველოში შაფრანი მოდის ძალიან მაღალი ხარისხის და შეუძლია საკმაოდ კარგი ეკონომიკური შემოსავალი მოგვიტანოს. სამწუხაროდ, საქართველოში ვიცნობთ მარტო კიტრსა და პომიდორს“, - აღნიშნავს ხარაბაძე.ამ ნაწილში საუბრისას ფერმერმა ყურადღება გაამახვილა იმაზე, რომ კახეთის რეგიონი ზაფრანას წარმოებისთვის შესაფერისი ადგილია და სახელმწიფოს ხელშეწყობით, შესაძლებელია ადგილზე ამ კულტურის განვითარება და შემოსავლების აკუმულირება.რაც შეეხება ფასებს, მისი თქმით, 1 გრამი შაფრანის ფასი 8 დოლარიდან იწყება და 15 დოლარსაც კი აღწევს.

სახელმწიფო საკუთრებაში არსებული საძოვრების ხელმისაწვდომობის სახელმწიფო პროგრამის ფარგლებში, 21 მაისიდან ხელმისაწვდომია 8611.56 ჰექტარი საძოვრის იჯარით აღება. განცხადებების მიღება 27 ივნისის ჩათვლით გაგრძელდება.გამოქვეყნებულია 138 ერთეული (8611.56 ჰა) იჯარით გასაცემი საძოვრის მონაცემები: სამცხე-ჯავახეთის - 18 (1,478.93 ჰა), კახეთის - 48 (3,930.22 ჰა), ქვემო ქართლის - 28 (2,069.48 ჰა), შიდა ქართლის - 13 (379.02 ჰა), მცხეთა-მთიანეთის - 6 (97.03 ჰა), იმერეთის - 18 (622.67 ჰა), სამეგრელო-ზემო სვანეთის - 5 (25.21 ჰა), რაჭა-ლეჩხუმის და ქვემო სვანეთის - 2 (9.01 ჰა).სახელმწიფო პროგრამის ცამეტი ეტაპის ფარგლებში, სულ გამოქვეყნდა 527 საძოვრის კატეგორიის მიწის ნაკვეთის მონაცემები, საერთო ფართობით 50, 375.49 ჰა. დღეის მდგომარეობით, იჯარით გაცემულია 222 მიწის ნაკვეთი, საერთო ფართობით 20, 760.85 ჰა. 55 მიწის ნაკვეთი (7,370.70 ჰა) გაიცა აუქციონის გზით, ხოლო 167 ერთეული (13, 390.15 ჰა) - პირდაპირი გადაცემის გზით.მე-14 ეტაპზე იჯარით გასაცემი საძოვრების შესახებ დეტალური ინფორმაცია განთავსებულია სსიპ მიწის მდგრადი მართვისა და მიწათსარგებლობის მონიტორინგის ეროვნული სააგენტოს და საქართველოს გარემოს დაცვისა და სოფლის მეურნეობის სამინისტროს ვებგვერდებზე (www.land.gov.ge;  www.mepa.gov.ge).„სახელმწიფო საკუთრებაში არსებული საძოვრების ხელმისაწვდომობის“ სახელმწიფო პროგრამა 2021 წლიდან ხორციელდება. იგი მსხვილფეხა და წვრილფეხა რქოსანი პირუტყვის მფლობელ ფერმერებს საშუალებას აძლევს, სასურველი საძოვარი აუქციონის გზით მიიღონ და სამწლიანი იჯარის ხელშეკრულების ფარგლებში განკარგონ. პროგრამა, საძოვრებზე ლეგიტიმური კერძო პასუხისმგებლობის გაჩენით, ხელს უწყობს მათ რაციონალურ გამოყენებას, დეგრადაციისგან დაცვასა და მეცხოველეობის დარგის განვითარებას.მე-14 ეტაპზე იჯარით გასაცემი საძოვრების შესახებ დეტალური ინფორმაცია იხილეთ ბმულზე: https://land.gov.ge/Ge/Projects/Ongoing/1013

ლანჩხუთის მუნიციპალიტეტის სოფელ ნიგოითში მდებარე „საზოგადოების მხარდაჭერილი აგრომეურნეობა“ „ფერმა ოდაში“ მესამე წელია ადგილობრივ ბაზარზე ოპერირებს. ფერმის დამფუძნებლები, სალი კალანდაძე და ირაკლი გიკაშვილი ადგილზე სეზონურ ორგანულ ბოსტნეულს აწარმოებენ.ამ ეტაპზე ფერმაში დაახლოებით 40 სახეობის ორგანული ბოსტნეული იწარმოება. დამფუძნებლები სამომავლოდ გაფართოებას და ხილის დამატებასაც აპირებენ. უფრო დეტალურად, როგორია ფერმის სამომავლო გეგმები, მოთხოვნა და წარმოება, „ბიზნესპრესნიუსი“ „ფერმა ოდაშის“ დამფუძნებლებს ესაუბრა:პირველ რიგში, რომ მოგვიყვეთ ფერმის შესახებ, რამდენი ხანია ბაზარზე ოპერირებთ და რა მომსახურებას სთავაზობთ მომხმარებლებს?- „ფერმა ოდაში“ უკვე მესამე წელია რაც არსებობს და ჩვენც ძირითად მიმართულებას წარმოადგენს სეზონური და ორგანული ბოსტნეულის წარმოება. მარტივად და ზოგადსაკაცობრიო ენაზე რომ ვთქვათ, ვაწარმოებთ ბოსტნეულს და მწვანილს ისე, რომ არ ვიყენებთ სინთეზურ შხამ-ქიმიკატებს. ჩვენი ბიზნეს მოდელი ოდნავ განსხვავებულია, სტანდარტული ბოსტნეულის მწარმოებლებისგან, რადგან ჩვენ საქართველოში პირველად შევქმენით ე.წ. „საზოგადოების მხარდაჭერილი აგრომეურნეობა“. ეს მოდელი აქტიურად გამოიყენება მსოფლიოს სხვადასხვა ქვეყანაში და ქმნის პირდაპირ კავშირს ფერმერსა და მომხმარებელს შორის.ამ მოდელის დახმარებით მომხმარებელი გარანტირებულად იღებს ოჯახისთვის ორგანულ ბოსტნეულს 22 კვირის განმავლობაში, ხოლო ფერმა უზრუნველყოფილია ამ ბოსტნეულის მოყვანისთვის საჭირო ფინანსური და ტექნიკური რესურსით. ეს მოდელი ნაწილობრივად სოციალური პროექტიც არის, რადგან ჩვენი საზოგადოების წევრებთან ერთად ვვითარდებით და გვაქვს ერთმანეთთან იმაზე მეტი ურთიერთობა, ვიდრე მომხმარებელსა და მიმწოდებელს შორისაა. ჩვენი მიზანი არის არა მხოლოდ გამოვკვებოთ ჩვენი საზოგადოების წევრები, არამედ ერთად შევქმნათ მდგრადი და გრძელვადიანი მეურნეობა, რომელიც მრავალი წლის განმავლობაში შეძლებს ხარისხიანი პროდუქტის შექმნას. მომხმარებელს პროდუქციის შეძენა შეუძლია წინასწარ, სეზონის დასაწყისში, ან „ფერმა ოდაშის“ და რესტორან „ეზო“-ს საერთოდ პროექტ საკვირაო ფერმერულ ბაზარზე, რომელიც იმართება ყოველ კვირას თბილისში, რესტორან „ეზო’-ში.რამდენად არის მოთხოვნა ბიო წარმოების პროდუქციაზე?- ბოლოდროინდელი ამბების შემდეგ, განსაკუთრებით გაიზარდა მომართვიანობა ჩვენი ფერმის პროდუქტის მიმართ, თუმცა, სამწუხაროდ, ჩვენ საკმაოდ პატარა ფერმა ვართ და გვიჭირს ყველა პოტენციური მომხმარებლის დაკმაყოფილება. ზოგადად, მოთხოვნა ბიო და ორგანულ პროდუქციაზე მზარდია და იმედს ვიტოვებთ, რომ მეტი ჩვენი მსგავსი ფერმა გაჩნდება საქართველოში და ერთად შევძლებთ მოსახლეობისთვის ხარისხიანი პროდუქციის წარმოებას.ჯამში რამდენი სახეობის პროდუქციას აწარმოებთ და თუ არის რომელიმე პროდუქტი, რომელზეც მოთხოვნა განსაკუთრებით მაღალია?- ჯამში 40-ზე მეტი სახეობის ბოსტნეულს ვაწარმოებთ. ჩვენს მიერ წარმოებული ბოსტნეული შესაძლოა, არ იყოს ვიზუალურად ყველაზე ლამაზი და დახვეწილი ფორმებით, მაგრამ გემოვნური თვისებები და სიჯანსაღე ჩვენთვის და ჩვენი მომხმარებლებისთვის უფრო მნიშვნელოვანია. ძალიან მნიშვნელოვანია ისიც, რომ ამ პროექტის დახმარებით ჩვენ ვცდილობთ შევამციროთ ბოსტნეულის ნარჩენები, რადგან სტატისტიკის მიხედვით, გლობალურად წარმოებული ბოსტნეულის დაახლოებით 40% ნაგავსაყრელზე მიდის. ჩვენმა მომხმარებელმა კი უკვე იციან, როგორ გამოიყენონ მაგალითად სტაფილოს ფოჩები, ყაბაყის ყვავილები, ბროკოლის ღეროები და ასე შემდეგ.ამასთანავე, ჩვენთვის კარგად ნაცნობი სტანდარტული პროდუქტების გარდა, ვაწარმოებთ ისეთ არასტანდარტულ ბოსტნეულს, როგორიც არის ქეილი, მანგოლდი, კოლრაბი, არაუგულა, დაიკონი, ბაზილიკი, ჩინური კომბოსტო, თუმცა რაც არ უნდა გასაკვირად მოგვეჩვენოს, ჩვენთან ერთ-ერთი ყველაზე მოთხოვნადი პროდუქტი არის კარტოფილი და სტაფილო.როგორია თქვენი სამომავლო გეგმები, რა სიახლეებს გეგმავთ?- 2025 წელი გარდამტეხია ჩვენთვის - შარშან გავიმარჯვეთ საგრანტო კონკურსში “მწვანე გურია”, რომელიც CENN-ის დახმარებით ჩატარდა. ამ პროექტის ფარგლებში შევიძინეთ ბოსტნეულის და მწვანილის ზუსტი სათესი და შესაბამისი კულტივატორები, რომელთა დახმარებით შევძლებთ, რომ უკეთესი და მეტი პროდუქტი მოვიყვანოთ. აქვე კიდევ ერთხელ დიდი მადლობა გვინდა გადავუხადოთ როგორც პროექტის ორგანიზატორებს, ასევე, ევროკავშირს გამოყოფილი თანხებისთვის და ყველა იმ ადამიანს, რომელიც გვერდში დაგვიდგა.ჩვენი სამომავლო გეგმები მეტწილად საზოგადოებაზეა დამოკიდებული, რადგან ჩვენ ვაწარმოებთ ბოსტნეულს კონკრეტული ოჯახებისთვის და მათგან მიღებული უკუკავშირიდან გამომდინარე, ვახდენთ ჩვენი წარმოებს ცვლილებას და მოდიფიკაციას. ამასთანავე, მომხმარებელს ბოსტნეულის გარდა სხვა პროდუქტებიც აინტერესებს და განვითარების შემდეგი ეტაპი ზუსტად ეს იქნება - ეტაპობრივად მცირე ტიპის ტყე-ბაღების გაშენებას ვგეგმავთ, რაც მოგვცემს საშუალებას, რომ გარკვეული წლების პერიოდის შევძლებთ მომხმარებლებს მივაწოდოთ ხილი და კენკრა. გარდა ამისა, იმედს ვიტოვებთ, რომ წელს შევძლებთ გარკვეულის რაოდენობის ცივი სათბურების აშენებას, საიდანაც შევძლებთ სეზონის გაგრძელებას და ზამთარშიც მივაწვდით პროდუქტს ჩვენს მომხმარებლებს.

ანგუსი საქართველოში მასობრივად გავრცელებული პირუტყვი არ არის. ალბათ, თითებზეც შეიძლება იმ ფერმერების ჩამოთვლა, ვისაც ეს პირუტყვი საკუთარ ფერმაში ჰყავს. ანგუსს ჩრდილოამერიკულ ოქროსაც კი უწოდებენ, რადგანაც მისი ხორცი ძვირად ფასობს. ურქო, არამერძეული, შავი და ძლიერი ცხოველი საგანგებოდაა გამოყვანილი. მისგან უგემრიელეს ბეკონს ამზადებენ. ადიგენელ ფერმერ იმედა ბოლქვაძეს სოფელ ზანავში 25 სული ანგუსი, ეს გამორჩეული პირუტყვი ჰყავს, რომლებსაც ასევე განსაკუთრებულად უვლის. რატომ დაინტერესდა ადიგენელი ფერმერი ამ პირუტყვით, როგორ მოვლას საჭიროებს ანგუსი, ამას თავად გვიამბობს.იმედა ბოლქვაძე:ყველაფერი ასე დაიწყო: სოფლის მეურნეობაში კოოპერატივის სახით 2016 წლიდან ჩავერთე, მაგრამ ამას სერიოზული სახე მიეცა, როცა 2021 წელს საკუთარი ფერმა ავაშენე და პირუტყვი შევისყიდე. ჩვენს მეურნეობაში ვართ მე, ჩემი მშობლები და გვყავს დამხმარეებიც.- რატომ ანგუსი? რატომ დაინტერესდით ამ პირუტყვით და სად შეიძინეთ?- 2016 წელს სახელმწიფომ კოოპერატივებისთვის რძის წარმოება-გადამუშავების პროგრამა დაიწყო. საწარმოებს აფინანსებდნენ, კოოპერატივების განვითარების სააგენტო გვეხმარებოდა. დავიწყეთ რძის მიღება-წარმოება, მაგრამ გზადაგზა­ ბევრ პრობლემას წავაწყდით. პირველი ის, რომ ბაზარი უკონტროლო აღმოჩნდა. მერე საკითხებს ჩავუღრმავდით და მივხვდით, რომ განათლების დეფიციტიც იყო და ასეა დღესაც. ბევრი რამ არც ჩვენ ვიცოდით, მაგრამ ვსწავლობდით და ასე ვცდილობდით განვითარებას.საქონლის ადგილობრივი ჯიშები მყავდა და ჯიშის ჩანაცვლება ხელოვნური განაყოფიერებით დავიწყეთ. შედეგი რომ მივიღეთ, ინტერესი მომეცა (ხელოვნური განაყოფიერებით 7-8 თაობაა საჭირო, რომ "სუფთასისხლიანი" მიიღო). ამიტომ მეხორცული და მერძეული ჯიშით დავინტერესდით.- და მერე ანგუსი იყიდეთ?- 2021 წელს ერთი ფერმერისგან 11 სული ანგუსი შევიძინე - ერთი ბუღა მწარმოებელი და 10 მაკე დეკეული, ანუ მოსაგები... ის ადგილობრივ ჯიშთანაც შევაჯვარე, მაგრამ მათი წარმოებაც განვაგრძე. ორივე შემთხვევაში იდეალური შედეგი მივიღე. შემდეგ, რადგან რძის ამბავიც მაინტერესებდა და ამაზეც მქონდა გათვლა, ესტონეთიდან შვეიცარიული შვიცის ჯიშის პირუტყვი შემოვიყვანე, თან მათზე დაკვირვებას ვაწარმოებდი.- ახალქალაქის შვიცებიც ხომ არსებობს...- კი, ეგ თავის დროზე კავკასიური წაბლასა და შვიცის ჯიშის შეჯვარებითაა მიღებული. შეიძლება განსაკუთრებული სისხლის არ არის, მაგრამ კარგი პირუტყვია. მოკლედ, შემოყვანილ შვიცებს ახალქალაქის შვიცებთანაც ვაჯვარებ. ფერმა სულ 600 კვადრატია, რაც 160-170 სულ საქონელზეა გათვლილი... ასე რომ, მყავს ადგილობრივი ჯიშები, შვიცები და ანგუსები (ამჟამად სულ 25 სული).განაგრძეთ კითხვა

"წელს, 3 თვეში ცოცხალი ცხვრის ექსპორტი საქართველოში გაიზარდა", ამის შესახებ BM.GE-სთან ფერმერმა, ბექა გონაშვილმა განაცხადა.მისივე ინფორმაციით, თებერვლის დასაწყისში ფერმერმა საერთაშორისო ბაზარზე 9 100 სული ცოცხალი ცხვარი გაყიდა. თუმცა, რეალური მაჩვენებლების დანახვა ივლისის თვიდან იქნება შესაძლებელი, როდესაც აქტიური სეზონი იწყება.„თებერვლის დასაწყისში, საერთაშორისო ბაზარზე 9 100 სული ცოცხალი ცხვარი გავყიდე. თუმცა, შარშან არ გამიყიდია. რეალურად, ეს არის გადმოყოლილი ცხვარი, რომელიც გასულ წელს ვერ გაიყიდა და წელს გავყიდე. ახლაც გვყავს ფერმაში მორჩენილი ცხვარი, რომელიც ჯერ არ გამიყიდია. შეიძლება ეს ცხვარი შიდა ბაზარზე გავყიდო, ან ესეც ექსპორტზე გავიდეს. ამაში განსაკუთრებული არაფერია.ადგილობრივ ბაზარზე ცხვრის ფასი ძალიან მაღალია - ცოცხალი ცხვარი 12 ლარი ღირს, რაც იმითაა განპირობებული, რომ ახლა ჩაქაფულის პერიოდია. ხოლო თვე-ნახევრის წინ, როდესაც ცოცხალი ცხვარი ექსპორტზე გავუშვი, კილოგრამი ცხვრის ღირებულება $4.30-ს შეადგენდა“, - ამბობს ფერმერი.რაც შეეხება გასულ წელს, ბექა გონაშვილი ამბობს, რომ ადგილობრივ ბაზარზე, შარშან ზაფხულში ცხვრის ფასი 9 ლარი იყო და ახლაც, ცხვრის ფასის კორექცია კლებისკენ მოსალოდნელია. თუმცა, ფერმერი არ გამორიცხავს, რომ მისი პროგნოზი არ გამართლდეს და სიტუაცია დადებითად შეიცვალოს.ინფორმაციისთვის, 2025 წელს, სამ თვეში (იანვარი-მარტი) საქართველომ $3,2 მლნ-ის ღირებულების 811 ტონა ცხვარი გაყიდა, მაშინ როდესაც 2024 წელს, ანალოგიურ პერიოდში $991 ათასი 308 ტონა ცხვარი ჰქონდა გაყიდული. აღნიშნული მონაცემები ცხადყოფს, რომ საქართველოს ცხვრების ექსპორტი 163.3%-ით გაეზარდა, ხოლო შემოსავალი 231.8%-ით.

„ჩასაბარებელი ფასი 30-35 ლარია, მოთხოვნა დიდია“ - ამბობს „ბიზნესპრესნიუსთან“ სანერგის „ფისტას მეურნეობა“ დამფუძნებელი, ივანე ლელაშვილი.ლელაშვილი აღნიშნავს, რომ ფსტას ბიზნესი საქართველოში საწყის ეტაპზეა და ფეხს მხოლოდ ახლა იკიდებს.„ფსტის ბიზნესი ჩვენთან ფეხს მხოლოდ ახლა იკიდებს და საწყის ფაზაშია. ყველაფერს დრო სჭირდება, თუმცა ესპანეთის მაგალითზე შემიძლია ვთქვა, რომ 35 წელია რაც ეს საქმე დაიწყეს და უკვე საკმაოდ გამართული სტრუქტურის ჩამოყალიბება შეძლეს. ისინიც ჯერ კიდევ სწავლისა და შესწავლის პროცესში არიან, მაგრამ პარალელურად ბენეფიტებს უკვე იღებენ. საქართველოში 6-7 წელი გვჭირდება იმისთვის, რომ კონკრეტული შედეგი ვაჩვენოთ და ხალხი დარწმუნდეს, რომ ამ კულტურას პერსპექტივა ჩვენთანაც აქვს.ჩვენს ბაღებშიც ასეა - სატესტოდ 1 ჰექტარზე გავაშენეთ, გასულ წელს ნიშანი მოგვცა, წელს კი 300-400 კგ-მდე ველოდებით. კიდევ გვაქვს 8 ჰექტარზე გაშენებული შედარებით ახალი ბაღი. სრულ მსხმოიარობაში, აღნიშნულ 9 ჰექტარზე 40 ტონამდე მოსავლის მიღება შეგვიძლია“, - ამბობს ფერმერი „ბიზნესპრესნიუსთან“.ფერმერი, რომელმაც ამ კულტურის გარშემო გამოცდილება თურქეთის ერთ-ერთ ქარხანაში მიიღო, ფსტას მოყვანის სპეციფიკასა და მასთან დაკავშირებულ დეტალებს გვიხსნის.„ამ ეტაპზე, ჩასაბარებელი ფასი 30-35 ლარია, მოთხოვნაც დიდია, თუმცა ჯერჯერობით საქართველოში სათანადო რაოდენობით წარმოება არ ხდება, რომ თუნდაც ჩვენი ბაზარი დავაკმაყოფილოთ. ამის მიზეზი ისაა, რომ გრძელვადიანი საქმეა - დარგვა, მყნობა, მოვლა და სხვა აუცილებელი პროცესები 4-5 წელს მაინც მოითხოვს, ხოლო თუ არ დაამყნობ, კიდევ უფრო მეტი დრო დაგჭირდება. თავის მხრივ, მყნობის პერიოდიც რთული აქვს... გარდა ამისა, ძვირიანი და ხარჯიანი კულტურაა - საწყის წლებში, როცა ნაყოფი არ გაქვს ან ძალიან ცოტა რაოდენობით გაქვს, მოვლა მაინც საკმაო ხარჯებთანაა დაკავშირებული. ასე რომ, რამდენადაც ფასეულია მისი ნაყოფი, იმდენად რთული და ძვირი მოსაყვანიცაა. სამაგიეროდ, ჰექტარზე გაშენებულ 400 ძირზე, სრული მსხმოიარობის პირობებში, 4-6 ტონის მოსავლის მიღებაა შესაძლებელი“, - აღნიშნავს სანერგის „ფისტას მეურნეობა“ დამფუძნებელი.

„იაპონელები სიცოცხლის კენკრას ეძახიან... იდეალურია იმ ადამიანებისთვის, ვისაც სისხლთან დაკავშირებული პრობლემები აქვს“ - ამბობს „ბიზნესპრესნიუსთან“ საუბრისას საქართველოს აგრარული გაერთიანების დამფუძნებელი, ვალერი გორგიშელი.გორგიშელის თქმით, ცხრატყავა, რომელიც კენკრა Lonicera Caerulea-ს ჯიშიდან მოდის, საქართველოში 2012 წელს პირველად მან ჩამოიტანა და მას შემდეგ მცენარეზე მუდმივ დაკვირვებას აწარმოებენ.„Lonicera Caerulea-ს 3 სახეობის ენდემი საქართველოში აქამდეც არსებობდა, თუმცა ისინი არასაკვები მიმართულებებია და დეკორატიული დატვირთვით გამოიყენება, ნაყოფი ტოქსიკურია. უშუალოდ ცხრატყავა, რომელიც Lonicera Caerulea-ს ჯიშიდან მოდის, საკვები კულტურაა და ის ჩვენთან პირველად 2012 წელს მე შემოვიტანე - დაკვირვება დავიწყეთ, აქაურ გარემო-პირობებთან, როგორ ადაპტირდებოდა.საკმაოდ კომპაქტური და კარგი პროპორციული ფორმების მცენარეა, რაც მთავარია, როგორც აღმოჩნდა, ჩვენს კლიმატთან და სივრცე-დროით თავისებურებებთან თავსებადია, ასევე, გამძლეა როგორც ყინვის, ისე სხვადასხვა დაავადებების მიმართ. ამის მიუხედავად, აუცილებელია, სოკოვანი დაავადებებისა და მავლებლებისგან დავიცვათ. მისი ერთ-ერთი სახასიათო თვისება, რასაც გამოვყოფდი ისაა, რომ ყოველწლიურად 2-3-ჯერ იცვლის კანს - მისი ქართული სახელი „ცხრატყავა“ აქედან არის წამოსული“.რაც შეეხება საქართველოს ტერიტორიაზე მცენარის გავრცელების არეალს, ამაზე გორგიშელი ამბობს, რომ მკვეთრად მშრალი ადგილების გარდა, თითქმის ყველგან ხარობს.„შირაქის ველისა და ქვემო ქართლის მკვეთრად მშრალი ტერიტორიების გარდა, საქართველოს თითქმის მთელ ტერიტორიასთან ადაპტირებადი მცენარეა. ასევე, ლურჯი მოცვისგან განსხვავებით, არ უყვარს მჟავე ნიადაგები - თავს კომფორტულად მარილიან და ნეიტრალურ ნიადაგებზე გრძნობს. იდეალურად ხარობს საქართველოს მთიან ზონებში და იქ მოყვანილი ნაყოფი განსაკუთრებული გემოვნობით გამოირჩევა. ჩვენ რამდენიმე ასეთ ადგილას სატესტოდ გვაქვს კიდეც გაშენებული და, თამამად ვიტყვი, რომ ამ პირობებში მოყვანილ ცხრატყავას ნაყოფს ძალიან მაღალ შეფასებას ვაძლევთ.ასევე, როგორც აღვნიშნე, ნიადაგის ტიპების მიმართ დიდად მომთხოვნი მცენარე არ არის, მაგრამ აუცილებელია, მიწა კარგ კონდიციაში, ორგანული ნივთიერებებით გამდიდრებული იყოს - მით უმეტეს, თუკი ბაღის გაშენებას კომერციული მიზნებისთვის აპირებ“.საქართველოს აგრარული გაერთიანების დამფუძნებლის თანახმად, ცხრატყავას ნაყოფი მაღალი სამკურნალო თვისებებითაც გამოირჩევა, განსაკუთრებით იმ ადამიანებისთვის, ვისაც სისხლთან დაკავშირებული პრობლემები აქვს.„მცენარე მსხმოიარობაში 2 წლის ასაკიდან შედის და ნაყოფიერებაც ბუჩქის ზრდის პარალელურად და პროპორციულად იზრდება. მსხმოიარობის პოტენციალი ჯიშების მიხედვით განისაზღვრება და ბუჩქზე 1-დან 5 კგ-მდე მოსავალს შეადგენს იმის მიხედვით, თუ რომელი ჯიში გაქვთ გაშენებული.შეიძლება ბევრს მოეჩვენოს და ეგონოს, რომ ცხრატყავას ნაყოფი ლურჯი მოცვისას ჰგავს და შემცველობითაც ახლოს უნდა იყოს, მაგრამ ასე არაა. ნებისმიერ ხილს შორის, ერთ-ერთი საუკეთესო, ორგანული თვისებებით გამორჩეული და უნიკალური ნაყოფი აქვს. ამ რაოდენობის ქიმიური ელემენტებით გამდიდრებული ნაყოფი არ გვხვდება არც ერთ სხვა ხილში, რომელთაც საქართველოში ვაწარმოებთ და შესწავლილი გვაქვს.ამის დასტურია ის, რომ იაპონელები მას სიცოცხლის კენკრას ეძახიან. გავრცელებულია ციმბირში, კანადაში, ალასკაზე. იყენებენ სამკურნალოდ, ჩაის სახით, გამხმარი სახით, ჯემის სახით - ცხადია, განსაკუთრებულად კარგია, როცა ცოცხლად მიირთმევ, თუმცა გაყინული და გამშრალი სახითაც უამრავი სასარგებლო თვისება აქვს. დადებითად მოქმედებს იმუნური სისტემის გაძლიერებაზე, თუმცა, ჰიპერტონიული წნევის მქონე ადამიანებისთვის მისი დიდი დოზით მიღება, რეკომენდებული არაა. იდეალურია ბავშვთა კვებისთვის (მათ შორის, იყენებენ დანამატებში) და იდეალურია ისეთი ადამიანებისთვის, ვისაც სისხლთან დაკავშირებული პრობლემები აქვს - ანემიური მიმართულებები. ასევე კარგია, როცა ორგანიზმს რკინის ნაკლებობა აქვს“, - განაცხადა ვალერი გორგიშელმა „ბიზნესპრესნიუსთან“.Lonicera Caerulea-ს, ანუ ცხრატყავას, იაპონელები ჰასკაპს ეძახიან. ეს მცენარე ფოთოლმცვივანი ბუჩქია და 1.5-2 მ. სიმაღლის იზრდება. ნაყოფი, რომელიც C ვიტამინით არის მდიდარი, ლურჯი მოგრძო ფორმისაა და 1.3-დან 2.2 გრამამდე იწონის.რაც შეეხება ნიადაგის მჟავიანობას, ცხრატყავას დარგვა 3.9-7.7 დიაპაზონის PH-ის ნიადაგებშია რეკომენდებული - იდეალურია 5.5-დან 6.5-მდე. მოითხოვს კარგი დრენაჟის ნიადაგს და უყვარს უფრო მეტად ტენიანი პირობები.

ფსტა მთელ მსოფლიოშია ცნობილი თავისი გემრიელი ნაყოფით და ის საქართველოშიც ბევრს მოსწონს. გარდა ნაყოფისა, ფსტას (ფისტას) უამრავი კარგი თვისება აქვს, რის შესახებაც გვესაუბრება სოფლის მეურნეობის დოქტორი, აგრარული უნივერსიტეტის ასოცირებული პროფესორი ნანა გოგინაშვილი.- ჩვენი ინტერვიუს დასაწყისში უნდა ვთქვა, რომ დღეს ამ მცენარის ორ სახეობაზე გავამახვილებ ყურადღებას: ერთი, რომელიც ველურად ხარობს და ბოტანიკოსები პისტაცია მუტიცა-ს ვუწოდებთ, და მეორე, კულტურული ფორმა, რომელიც უგემრიელეს ნაყოფს ისხამს, მას პისტაცია ვერა ჰქვია. საქართველოში ბუნებრივად ხარობს პირველი სახეობა, რომელსაც საკმლის ხეს ან საღსაღაჯს ეძახიან. ამ სახელებით არის ცნობილი ველური ფსტა სამეცნიერო ლიტერატურაშიც.- ქალბატონო ნანა, გვიამბეთ, რა თვისებები გამოარჩევს ამ მცენარეს?- საკმლის ხე ჩვენთან ბუნებრივად იზრდება. მისი კორომები ქართლშიც არის, მაგრამ ყველაზე დიდი რაოდენობით საქართველოს უკიდურეს აღმოსავლეთ ნაწილში, მათ შორის, ვაშლოვნის დაცულ ტერიტორიებზე. საკმლის ხე ანუ საღსაღაჯი ნათელ ტყეებს ქმნის. ის ძალზე უპრეტენზიო მცენარეა - მომთხოვნი არ არის არც ნიადაგის და არც კლიმატური პირობების მიმართ, ოღონდ არ უყვარს ნესტიანი ან ჭაობიანი ნიადაგი და ამდენად, აღმოსავლეთ საქართველოს კლიმატი ამ მცენარისთვის გაცილებით ხელსაყრელია. შესაბამისად, დასავლეთ საქართველოში ეს მცენარე არ გვხვდება. საკმლის ხე ძალიან ნელა იზრდება, მაგრამ მეტისმეტად მკვრივი და კარგი ხარისხის მერქანი აქვს. სადურგლო საქმეში მის მერქანს საპატიო ადგილი ეთმობა. საკმლის ხისგან ძალიან ლამაზ ნაკეთობებს ამზადებენ და ეს ნივთები იშვიათი გამძლეობით გამოირჩევა. იმის გამო, რომ მისი მერქანი სურნელოვან ეთერზეთებს შეიცავს და ადვილად აალდება, მისგან საკმეველსაც ამზადებენ. ცხადია, "საკმლის ხეც" ამიტომ დაარქვეს.- რამდენ ხანს ცოცხლობს ეს მცენარე?- საერთოდ, ფსტა, ორივე ზემოხსენებული სახეობა, სიცოცხლის დიდი ხანგრძლივობით გამოირჩევა. საკმლის ხე, სულ ცოტა, 300 წლამდე ცოცხლობს და ყოფილა შემთხვევა, როცა 500-800 წლის ხეც კი აღმოუჩენიათ. ლიტერატურაში ამის შესაბამისი ცნობები მოგვეპოვება. მართალია, საკმლის ხის ნაყოფი საკვებად არ გამოიყენება, მაგრამ ფერმერები მისგან საძირეებს ამზადებენ. საზოგადოდ, ეს გავრცელებული პრაქტიკაა: მცენარის ველურ ფორმას გადაჭრიან და მასზე კულტურულ ფორმას ამყნობენ. სწორედ ასევე ამყნობენ საკმლის ხის საძირეზე მეორე სახეობის ფსტას, რომელიც ძალიან ძვირფას და გემრიელ ნაყოფს ისხამს. ეს ჩვენი, ბუნებრივი საკმლის ხე ძალიან გამძლეა დაავადებებისა და გარემო პირობების მიმართ. მასზე დამყნობილი მცენარეც უფრო გამძლე ხდება და მკაცრ კლიმატურ პირობებსაც ადვილად უძლებს. როგორც წესი, ეს მცენარე მეტისმეტად მშრალ, უნაყოფო ნიადაგზეც კარგად მრავლდება. ის -18-20°ჩ ყინვასაც უძლებს და მაღალ ტემპერატურასაც. ამიტომ კლიმატური პირობების გამო ის თითქმის არასოდეს იღუპება.- როგორი გარემოა მისთვის ყველაზე ოპტიმალური და მისაღები?- საკმლის ხის თესლი ღვიის ბუჩქებში თუ ჩავარდება, თავს გაცილებით კარგად გრძნობს და ყველაზე უკეთესად ვითარდება. სხვათა შორის, მთელი ვაშლოვნის ნაკრძალი, ძირითადად, ღვიისა და საღსაღაჯის ხეებისგან შედგება. ასეთ ღია, ნათელ ტყეებს ხშირად სავანას ეძახიან. ვაშლოვანში ხშირად დაინახავთ ასეთ სურათს: ღვიის ბუჩქებს შორის ასწლოვანი ხეებია ამოსული. სწორედ ღვია ეხმარება საკმლის ხეს, რომ დაცული იყოს, კარგად განვითარდეს და გაიზარდოს. საღსაღაჯი უფრო აზიური სახეობაა და, ძირითადად, აზიის ქვეყნებში ხარობს, ის ჩვენს მეზობელ ქვეყნებშიც გვხვდება, კერძოდ, აზერბაიჯანში, ირანსა და თურქეთში.- ცნობილია, რომ ამ მცენარეს სპეციალურად რგავენ ნიადაგის ეროზიის დროს, რატომ?- იმისთვის, რომ ეროზიისგან გამოფიტულ, დაზიანებულ ნიადაგს უშველოს. კლიმატის ცვლილების გამო ძალიან ბევრი მცენარე გახდა მოწყვლადი, ამიტომ მთელ მსოფლიოში ცდილობენ ისეთ სახეობებზე გააკეთონ აქცენტი, რომელიც ამ ცვლილებებს გაუძლებს და გადარჩება. ერთ-ერთი მათგანია საკმლის ხე, რომელიც კლიმატის მიმართ პრეტენზიული არ არის. ასეთ მცენარეებს "მომავლის მცენარეებსაც" უწოდებენ და აქტიურად იყენებენ გაუდაბურებისა და ეროზიის წინააღმდეგ. ამიტომაც ამყნობენ საკმლის ხის საძირეზე მეორე სახეობას პისტაცია ვერა-ს - როგორც ვთქვით, ერთი გვარის ორი სახეობაა და საღსაღაჯზე დამყნობილი კულტურული ფსტაც უფრო გამძლეა.- ცნობილია, რომ ფსტა საქართველოში არ მოჰყავდათ, მაგრამ ბოლო წლებში ამ კულტურით არაერთი ფერმერი დაინტერესდა.- ეს ბუნებრივია, რადგან მისი ნაყოფი საკმაოდ ძვირია. ამიტომ ფსტა უკვე ბევრ ფერმერს მოჰყავს, თანაც მას მოვლა და ქიმიური სასუქებიც ნაკლებად სჭირდება. იმის გამო, რომ მშრალ კლიმატში კარგად ხარობს, აღმოსავლეთ საქართველოში ბევრი დაინტერესდა მისი მოყვანით. ფერმერები ფსტას დიდი სიამოვნებით ამრავლებენ, რადგან ამ მცენარისგან კარგი შემოსავლის მიღება შეიძლება. წლების წინ კი მას საქართველოში კომერციული მნიშვნელობა არ ჰქონდა და მხოლოდ მერქნის გამო ჭრიდნენ. მაგრამ ახლა ვითარება შეცვლილია, მით უმეტეს, რომ ქართლი და კახეთი ამ მცენარის მოსაყვანად საუკეთესო რეგიონებია.- დააზიანა თუ არა ფსტა ტყეების გაჩეხამ?- რა თქმა უნდა, ტყეების ჩეხამ ეს მცენარეც ძალიან დააზიანა, ამიტომ, მას იცავენ, ან ცდილობენ დაცულ ტერიტორიებზე შეინარჩუნონ. მისი კორომები მეზობელ აზერბაიჯანშიც, უმეტესად დაცულ ტერიტორიებზეა. ფსტას დაახლოებით 100 წლის განმავლობაში შეუძლია ნაყოფმსხმოიარობა და ამითაც ეს მცენარე განსაკუთრებულია. ამას ისიც ემატება, რომ კაკლოვნებს შორის ფსტას ყველაზე ძვირად ღირებული ნაყოფი აქვს და მისი ფასი საერთაშორისო ბაზარზე მაღალია. ალბათ, გასაკვირია, რომ საქართველოში ფსტა სამეურნეო მიზნით არ გამოიყენებოდა, თუმცა დღეს ამ მიმართულებით გამოჩნდა და მცენარის მიმართ ინტერესიც გაიზარდა.- დასასრულს, როგორ ამრავლებენ ფსტას - ნერგით თუ სათესლე მასალით?- ორივე მეთოდი მისაღები და გავრცელებულია, მაგრამ ჩვენს ფერმერებს უფრო ხშირად ნერგები შემოაქვთ. მართალია, ქართლსა და კახეთში დიდი ბაღებიც აქვთ გაშენებული, მაგრამ პატარ-პატარა ბაღები უფრო მეტია. ვისაც მცენარის გაშენება კომერციული მიზნებისთვის სურს, ნერგები უცხოეთიდან შემოაქვს. ამ დროს მყიდველმა იცის, რა ჯიშის ნერგს ყიდულობს, როგორ უნდა მოუაროს და დაახლოებით, რა რაოდენობის მოსავალი ექნება. ამიტომ ჩვენი ფერმერები ნერგების დარგვასა და გაშენებას ამჯობინებენ.

2024 წლის წარმატებული კამპანიის შემდეგ, რომლის დროსაც საქართველომ მოცვი დიდ ბრიტანეთში, გერმანიაში, ნიდერლანდებში, პოლონეთში, დუბაისა და რუსეთში გაიტანა, მოცვის ქართველი მწარმოებლები ევროპაში, ასევე, ახლო აღმოსავლეთისა და აზიის სხვა ბაზრებზე ექსპორტის გაფართოებას გეგმავენ.ამის შესახებ EastFruit საქართველოს მოცვის მწარმოებელთა ასოციაციაზე დაყრდნობით წერს.ასოციაციის ცნობით, წელს წარმოების 7,000–8,000 ტონამდე ზრდა არის პროგნოზირებული. წარმოება მას შემდეგ გაიზარდა, რაც 2023 და 2024 წლებში ჩილესა და პერუში გაცნობითი მისიები შედგა, რომლის დროსაც ქართველმა ფერმერებმა წარმოების მეთოდებისა და პროდუქციის შორი ტრანსპორტისთვის მომზადების შესახებ მეტი ინფორმაცია მიიღეს.ამჟამად მოცვის პლანტაციები 3000 ჰექტარს შეადგენს, თუმცა უმეტესობა ჯერ კიდევ ახალგაზრდა, სამიდან ოთხ წლამდე ასაკის ნერგია და წარმოება სრული სიმძლავრით ჯერ ვერ მუშაობს. თუმცა ასოციაცია 2028 წლისთვის ქვეყნის მასშტაბით 20,000–25,000 ტონა მოცვის წარმოებას პროგნოზირებს.ევროკავშირში ექსპორტის გაფართოების გარდა, ასოციაცია მიზნად ისახავს ინდოეთში, ისრაელსა და საუდის არაბეთში მიწოდების დაწყებას. კიდევ ერთი გრძელვადიანი სამიზნე ჩინეთია, რისთვისაც ჯერ ფიტოსანიტარიული ოქმების შეთანხმება არის საჭირო.ასოციაციის შეფასებით, მოცვის სექტორში საქართველოს პოტენციალის გასაღები უნიკალური საექსპორტო ფანჯარაა, რომელიც ევროპისა და მეზობელი ქვეყნების მსხვილი მწარმოებლებისგან კონკურენციას გამორიცხავს. კერძოდ, ქართული მოცვი მაისიდან ივლისის დასაწყისამდე მოდის და ბაზარზე მაშინ შედის, როცა მაროკო და ესპანეთი ბოლო მოსავალს აგროვებენ. ამასთან, სერბეთი ქართული მოცვის წარმოების დაწყებიდან, დაახლოებით, 12-14 დღის შემდეგ იწყებს მიწოდებას, რომელსაც რუმინეთი მოსდევს, ხოლო პოლონეთი ბაზარზე ივნისის ბოლო-ივლისის დასაწყისში ჩნდება.საქართველოს კიდევ ერთი უპირატესობა, ზღვის დონიდან დაწყებული 1000 მეტრ სიმაღლემდე დამთავრებული, მოცვის მოშენების პირობების ფართო სპექტრია. ეს ქვეყანას საშუალებას აძლევს, წარმოება ღია გრუნტზე მაისიდან სექტემბრამდე გააფართოოს, ხოლო დაცულ გრუნტზე წარმოება ორი კვირით ადრე იწყება.ასოციაციის შეფასებით, საქართველო საერთაშორისო ბაზრებზე შესაძლოა, მოცვის მეტად ღირებულ მიმწოდებლად იქცეს, რადგან ევროპასა და აზიას შორის მდებარეობს. კერძოდ, პროდუქცია ავიამიწოდებით, მაგალითად, დუბაიმდე 3,5 საათში, ხოლო ინდოეთში სულ რაღაც 5 საათში ჩავა.რაც შეეხება ჯიშებს, ქართველი მეწარმეები ამჟამად ახლებზე არიან კონცენტრირებული, როგორიც არის Fall Creek და Sekoya, ხოლო ძველი, მათ შორის, Star-ის ჯიშები ადრეული წარმოებისთვის გამოიყენება.

სოფლის მეურნეობის პროდუქტი IV კვარტალში წლიურად 4.8%-ით, III კვარტალთან შედარებით კი 12.8%-ით გაძვირდა. ინფორმაციას „საქსტატის“ აქვეყნებს.„საქსტატის“ მიერ გამოქვეყნებული სოფლის მეურნეობის პროდუქციის ერთეულის ღირებულების ინდექსის მიხედვით, გასული წლის ბოლო კვარტალში წინა კვარტალთან შედარებით, ცვლილება ძირითადად, განპირობებული იყო ცოცხალი ცხოველების და ცხოველური წარმოშობის პროდუქტების ღირებულების 11.2%-იანი ზრდით, რამაც 6.25 პროცენტული პუნქტი შეიტანა ჯამური ინდექსის ცვლილებაში.ხოლო წლიურად სოფლის მეურნეობის პროდუქტის წლიური ინდექსის ზრდა, ძირითადად, გამოწვეული იყო ცოცხალი ცხოველების და ცხოველური წარმოშობის პროდუქტების ღირებულების 6.4%-იანი მატებით, რაც 3.48 პროცენტული პუნქტით აისახა მთლიანი ინდექსის ცვლილებაზე.ამავე პერიოდში მრავალწლოვანი კულტურების ღირებულება 5.5%-ით გაიზარდა, ხოლო ერთწლოვანი კულტურების ღირებულება 1%-ით შემცირდა, რამაც შესაბამისად, 1.48 და -0.18 პროცენტული პუნქტი შეიტანა ჯამური ინდექსის ცვლილებაში.სოფლის მეურნეობის პროდუქციის ერთეულის ღირებულების ინდექსი წარმოადგენს საანგარიშო პერიოდში ქვეყნის მასშტაბით სასოფლო მეურნეობების მიერ წარმოებული და რეალიზებული პროდუქციის ფასების საშუალო დონის ცვლილებას საბაზო პერიოდთან შედარებით.