რომელია იშვიათი და უძვირფასესი კრიტიკული მინერალები და როგორ იბრძვიან ქვეყნები მათ მოსაპოვებლად

1740307680

სამყარო სულ უფრო მეტად ხდება დამოკიდებული კრიტიკულ მინერალებზე. იშვიათ მინერალებს ეფუძნება ყველაფერი, სმარტფონებიდან დაწყებული - სამედიცინო მოწყობილობებით, ელექტრო ავტომობილების ბატარეებითა და მზის პანელებით დასრულებული.ტექნოლოგიური ეპოქისთვის ასეთი წიაღისეულის მოპოვებაზე კონტროლის ქონა ძალიან მნიშვნელოვანია. ეს მათ დომინანტი ტექნოლოგიური პოზიციის შენარჩუნებაში ეხმარება.მსოფლიოს ეკონომიკური გიგანტის პოზიციისთვის კი დიდი ქვეყნები გამუდმებით იბრძვიან.რა არის კრიტიკული მინერალები?კრიტიკული მინერალები არის მეტალის არალითონური ელემენტები, რომლებიც სასიცოცხლოდ მნიშვნელოვანია თანამედროვე ტექნოლოგიების, ეკონომიკებისა და ეროვნული უსაფრთხოებისთვის.ამ აუცილებელი მინერალების გარეშე, თანამედროვე ცივილიზაციას გაუჭირდება ფუნქციონირება. თითქმის შეუძლებელი გახდება “მწვანე“, განახლებად ენერგიაზე გადასვლა.დღევანდელ მსოფლიოში კრიტიკული მინერალები აძლიერებენ სხვადასხვა ტექნოლოგიებს, რომლებიც უკვე შეუცვლელი გახდა. ისინი ასევე გამოიყენება ფოლადის, ცემენტის, მინის, ნახევარგამტარების, მაგნიტების, ოპტიკურ-ბოჭკოვანი კაბელების (და სხვა სატელეკომუნიკაციო ტექნოლოგიების), ლაზერების, იარაღის (და სხვა თავდაცვის მასალების), კომერციული თვითმფრინავების, ბირთვული რეაქტორების, ლეპტოპების, სასუქების წარმოებაში.ურო კონკრეტულად, იშვიათი ელემენტები ქარის ტურბინებში, მუდმივი მაგნიტების წარმოებისთვის გამოიყენება.რამდენი კრიტიკული მინერალია მსოფლიოში?აშშ-ის გეოლოგიური სამსახურის მიერ გამოქვეყნებული უახლესი სია 50 მათგანს ასახელებს. ევროკავშირმა და იაპონიამ კრიტიკულად მნიშვნელოვნად მინერალად მხოლოდ 34 დაასახელა.ავსტრალია და კანადა 31 კრიტიკულ მინერალს აიდენტიფიცირებენ, თუმცა მათი სია არ არის ზემოაღნიშნულთან იდენტური. ინდოეთის სიაში კი შედის 30 კრიტიკული მინერალი, ჩინეთის ჩამონათვალში - 24, ხოლო დიდი ბრიტანეთის ვერსია შედგება მხოლოდ 18-ისგან.ენერგიისთვის საწარმოებლად განისაზღვრა შემდეგი კრიტიკული მინერალები: ალუმინი, კობალტი, სპილენძი, დისპროციუმი, ელექტრო ფოლადი, ფტორი, გალიუმი, ირიდიუმი, ლითიუმი, მაგნიუმი, ბუნებრივი გრაფიტი, ნეოდიმი, ნიკელი, პლატინა, პრასეოდიმი, სილიციუმი, სილიციუმის კარბიდი და ტერბიუმი.თუმცა არსებობს 10 იშვიათი მინერალი, რომლებიც ყველა ქვეყანამ უმნიშვნელოვანეს “სიმდიდრედ“ აღიარა. ესენია: ალუმინი, ანტიმონი, კობალტი, სპილენძი, ფთორი, გრაფიტი, ლითიუმი, ნიკელი, იშვიათი მიწაელემენტები და ვოლფრამი.ენერგეტიკის საერთაშორისო სააგენტომ (IEA) განაცხადა, რომ ამ 10 მინერალიდან ოთხი - ლითიუმი, კობალტი, სპილენძი და ნიკელი, აუცილებელია მწვანე ენერგიაზე გადასვლისთვის:ლითიუმიყველაზე მნიშვნელოვანი მინერალი, ეს რბილი, ვერცხლისფერი ელემენტია, რომელსაც აქვს ყველაზე დაბალი სიმკვრივე ყველა ლითონთან შედარებით. ლითიუმი არის ბატარეებისთვის აუცილებელი კომპონენტი, რომელიც კვებავს ელექტრო მანქანას, სმარტფონებსა და ლეპტოპებს, სამედიცინო მოწყობილობებს, დრონებს და თანამგზავრებს.ლითიუმი შერწყმულია ალუმინთან და მაგნიუმთან, რათა წარმოიქმნას შენადნობები, რომლებიც გამოიყენება თვითმფრინავებში და მაღალსიჩქარიან მატარებლებში.2017-2022 წლებში, ლითიუმ-იონური ბატარეების მზარდ ბაზართან ერთად, მასზე მოთხოვნა სამჯერ გაიზარდა. მოსალოდნელია, რომ 2030 წელს, ლითიუმის კარბონატის ეკვივალენტზე (LCE) მოთხოვნა, რომელიც გამოიყენება ლითიუმის შემცველობის კლასიფიკაციისთვის, გადააჭარბებს 2,4 მილიონ ტონას.კობალტიკობალტი წვის დროს გამოყოფს ტოქსიკურ ორთქლს, რის გამოც მე-16 საუკუნის საქსონიის მაღაროელებმა ის მითიურ არსებასთან დააკავშირეს. მიუხედავად იმისა, რომ ოდესღაც მას ძირითადად იყენებდნენ საღებავების, სამკაულების და ფერადი მინის დასამზადებლად, კობალტი ახლა ლითიუმ-იონური ბატარეების სასიცოცხლო კომპონენტია.კობალტზე მოთხოვნა 70%-ით გაიზარდა 2017-2022 წლებში. 2030 წლისთვის ბატარეის მოთხოვნა კობალტზე სავარაუდოდ, 320 მილიონ მეტრულ ტონას მიაღწევს.სპილენძისპილენძი ახლა მსოფლიოში მესამე ყველაზე მოხმარებადი ლითონია. მისი მოქნილობის, გამძლეობისა და გამტარი თვისებების წყალობით, ელემენტი ელექტრო მოწყობილობების აუცილებელი კომპონენტია. ეს ნიშნავს იმას, რომ ის სასიცოცხლოდ მნიშვნელოვანია მწვანე ენერგიის რევოლუციისთვის. მის გარეშე ელექტრო მანქანები, ქარის ტურბინები, მზის პანელები და სხვა განახლებადი ენერგიის ტექნოლოგიები უბრალოდ არ იარსებებს.ამერიკული მენეჯმენტის საკონსულტაციო ფირმა McKinsey-ის თანახმად, ამ ლითონზე წლიური მოთხოვნა სავარაუდოდ, 2031 წლისთვის 36.6 მილიონ ტონას მიაღწევს. 2035 წლისთვის კი მოთხოვნა გაიზრდება და საჭირო იქნება 50 მილიონი ტონა.ნიკელიკოროზიისადმი მდგრადობის გამო, ნიკელი დიდი ხანია გამოიყენება ისეთი შენადნობების დასამზადებლად, როგორიცაა უჟანგავი ფოლადი.ტექნოლოგიის დიდი ნაწილი, რომელიც მართავს ჩვენს თანამედროვე სამყაროს, შეიცავს ნიკელს. ლითონი სულ უფრო მნიშვნელოვანი ხდება და ფართოდ გამოიყენება მწვანე ტექნოლოგიებში.Global Industry Analysts-ის მიერ გამოქვეყნებული მოხსენება პროგნოზირებს, რომ ნიკელზე მოთხოვნა 2030 წლისთვის 3.5 მილიონ ტონას მიაღწევს.რომელი ქვეყნები დომინირებენ კრიტიკული მინერალების მიწოდების ჯაჭვში?მსოფლიოში კრიტიკული მინერალების გადამუშავებაში ამჟამად ჩინეთი ლიდერობს და არის მრავალი მნიშვნელოვანი ელემენტის წამყვანი მწარმოებელი. სახალხო რესპუბლიკის აბსოლუტური კონტროლი მინერალების გადამუშავებაზე, ქვეყანას კრიტიკული წიაღისეულის გლობალური მიწოდების ჯაჭვის კვანძად აქცევს.მიუხედავად იმისა, რომ სხვა ქვეყნები, განსაკუთრებით აფრიკაში, სამხრეთ ამერიკასა და ავსტრალიაში, მნიშვნელოვან როლს ასრულებენ მინერალების მოპოვებაში, გადამუშავების ეტაპი ძირითადად კონცენტრირებულია ჩინეთში.სტრატეგიული მინერალების მიწოდების გლობალური ჯაჭვის დივერსიფიკაციისთვის რამდენიმე ქვეყანა და კომპანია ინვესტიციებს ახორციელებს.მაგალითად, შეერთებულმა შტატებმა შიდა წარმოებისა და გადამმუშავებელი შესაძლებლობების გასავითარებლად ძალისხმევა გააძლიერა.2023 წელს შეერთებულმა შტატებმა აამუშავა მინერალების გადამმუშავებელი სამი სტრატეგიული ობიექტი.ისეთი ქვეყნები, როგორიცაა ავსტრალია და კანადა, ასევე აძლიერებენ ძალისხმევას ლითიუმის, კობალტისა და იშვიათი ლითონების წარმოებაზე. ბრაზილიამ და მოზამბიკამ დაიწყეს გრაფიტის მარაგების განვითარება.წყარო: evboosters.com

1740291240

Google-ის აღმასრულებელ დირექტორ სუნდარ პიჩაის პროგნოზით, კვანტური კომპიუტერები პრაქტიკული სარგებლობაში ხუთ-ათ წელიწადში გამოჩნდება.ამის შესახებ Bloomberg წერს.ის კვანტური ტექნოლოგიების განვითარების ამჟამინდელ ეტაპს 2010-იან წლების ხელოვნური ინტელექტის მდგომარეობას ადარებს, როცა კომპანია Google Brain-ზე მუშაობდა და პირველ წარმატებებს აღწევდა.მთავრობები, განსაკუთრებით, აშშ და ჩინეთი, ასევე, კორპორაციები კვანტურ გამოთვლებში მილიარდობით დოლარის ინვესტიციებს დებენ. კვანტურ კომპიუტერებს შეუძლიათ, მნიშვნელოვნად გაზარდონ მონაცემთა დამუშავების სიჩქარე და მოცულობა, რაც შესაძლებელს გახდის უაღრესად რთული სისტემების მოდელირებას, უფრო ზუსტი პროგნოზების გაკეთებასა და დაშიფვრის თანამედროვე სისტემების გატეხვას.ამჟამად ტექნოლოგია, ძირითადად, კვლევებისთვის გამოიყენება და ექსპერტები მისი პრაქტიკული დანერგვის ვადებზე კამათობენ. მაგალითად, Nvidia-ს აღმასრულებელ დირექტორ ჯენსენ ჰუანგს მიაჩნია, რომ „მეტად სასარგებლო“ კვანტური კომპიუტერები მხოლოდ ათწლეულების შემდეგ გამოჩნდება.თუმცა სუნდარ პიჩაი მას არ ეთანხმება და აცხადებს, რომ „კვანტურ სფეროში პროგრესი ნამდვილად ამაღელვებელია.“ცნობისთვის: 2024 წლის დეკემბერში Google-მა გამოაცხადა, რომ მისმა ახალმა კვანტურმა კომპიუტერმა, Willow-მ ხუთ წუთზე ნაკლები დრო მოანდომა მათემატიკური გამოთვლების შესრულებას, რომლებსაც მსოფლიოს უძლიერესი სუპერკომპიუტერი 10 სეპტილიონი წლის განმავლობაში ვერ შეასრულებდა. კომპანიის შემდეგი მიზანია, პირველი სასარგებლო გამოთვლა შეასრულოს, რომელიც კლასიკური კომპიუტერების შესაძლებლობებს გასცდება და რეალურ სამყაროში ექნება გამოყენება. Google იმედოვნებს, რომ ისეთ ალგორითმებს შექმნის, რომლებიც კლასიკური სისტემებისთვის მიუღწეველი და კომერციული ღირებულების იქნება.

1740226200

ბელორუსის პრეზიდენტმა ალექსანდრე ლუკაშენკო აპირებს, რომ „კეთილსინდისიერი ბიზნესმენების“ შეადგინოს. როგორც ის განმარტავს, სია პატიოსან მეწარმეებს არასაჭირო შემოწმებებისგან დაიცავს.მისი სიტყვებით, სიის შედგენის შემდეგ, რესპუბლიკის სახელმწიფო კონტროლის კომიტეტს და საგადასახადო ორგანოებს ბიზნესის წარმომადგენლების შემოწმება სამ წელიწადში ერთხელ მოუწევთ.ამასთან, ლუკაშენკომ ხაზგასმით აღნიშნა, რომ კერძო ბიზნესი და სახელმწიფო საწარმოები კონტროლის მექანიზმითაც თანაბარ პირობებში უნდა იყვნენ.ბელარუსის პრეზიდენტის თქმით, აღნიშნული სია იმ ბიზნეს სუბიექტებს გააერთიანებს, ვინც კანონებს იცავენ და გადასახადებსაც პატიოსნად იხდიან.

1740218460

Bloomberg-ის 20 უმდიდრესი აზიური ოჯახის სიაში ინდოელი მილიარდერის, მუკეშ ამბანის ოჯახური კლანი ლიდერობს.სიაში ინდოეთის, ტაილანდის, ჩინეთის, ინდონეზიის, მალაიზიისა და აზიის სხვა ქვეყნების ყველაზე მდიდარი ოჯახები მოხვდნენ.ამბანის კლანმა, რომელიც ინდოეთის ერთ-ერთი უმსხვილესი ინდუსტრიული კონგლომერატ Reliance Industries-ის მფლობელია, პირველი ადგილი 90,5 მლრდ დოლარის ფინანსური აქტივებით დაიკავა.ტოპ 20-ეულში მეორე ადგილზე 42,6 მლრდ დოლარის ქონებით ტაილანდელი ჩერავანტონის ოჯახია, რომელიც კომპანიების ჯგუფ Charoen Pokphand-ს ფლობს. ის სასურსათო პროდუქტებს აწარმოებს და მთელ აზიაში წამყვან სატელეკომუნიკაციო ბიზნესს მართავს.მესამე ადგილზე ინდონეზიელ ბანკირ ჰარტონოს ოჯახია, რომელიც 42,2 მლრდ დოლარის ქონებას ფლობს.ამბანის გარდა, Bloomderg-ის სიაში კიდევ ექვსი ინდოელი ოჯახი მოხვდა.ცნობისთვის: შვეიცარიული ფინანსური ჰოლდინგ UBS Group-ის მიხედვით, ინდოეთში ბოლო 10 წლის განმავლობაში მილიარდერების მთლიანი სიმდიდრე გასამმაგდა და ამჟამად 905,6 მლრდ დოლარს შეადგენს. თავად უმსხვილესი ინდოელი მილიარდერების რიცხვი ამ პერიოდის განმავლობაში გაორმაგდა და 300-ს მიუახლოვდა. ამჟამად ქვეყანაში ოფიციალურად რეგისტრირებულია 108 საოჯახო ბიზნესი, რომელთა კაპიტალი 1 მლრდ დოლარს აღემატება. ამ მაჩვენებლით ინდოეთი მსოფლიოში მესამე ქვეყანაა.

1740208200

აშშ, რუსეთი და ჩინეთი - ეს ის სამი ქვეყანაა, რომელსაც მსოფლიოში ყველაზე დიდი სამხედრო ბიუჯეტი აქვთ. სტრატეგიული კვლევების საერთაშორისო ინსტიტუტის (IISS) ანგარიშის მიხედვით, ხუთეულში შედის ინდოეთი და საუდის არაბეთიც.ზოგადად, მზარდი საფრთხეების გამო, 2024 წელს სამხედრო ბიუჯეტი გლობალურად 2.46 ტრილიონ დოლარამდე გაიზარდა. ამ მხრივ, აზიის, ახლო აღმოსავლეთის, ჩრდილოეთ აფრიკისა და ევროპის ქვეყნებმა ბიუჯეტი მნიშვნელოვნად გაზარდეს. 2023 წელს კი გლობალურმა სამხედრო ხარჯებმა 2.24 ტრილიონი დოლარი შეადგინა. რაც შეეხება მიმდინარე წლის საერთო ბიუჯეტს, იმის გამო, რომ მონაცემები შეიძლება წლის ნებისმიერ დროს შეიცვალოს, ჯერჯერობით უცნობია.უსაფრთხოების გასაძლიერებლად ქვეყნები მუშაობას კვლავ აგრძელებენ.სტრატეგიული კვლევების საერთაშორისო ინსტიტუტმა (IISS) დაითვალა მონაცემები და გამოავლინა 15 ქვეყანა მსოფლიოში, რომელთაც 2025 წლის მონაცემებით, ყველაზე მაღალი სამხედრო ბიუჯეტი აქვთ.წარმოგიდგენთ 15 ყველაზე მაღალი სამხედრო ბიუჯეტის მქონე ქვეყანას: 1. აშშ: 895 მილიარდი დოლარი 2. ჩინეთი: 266.85 მილიარდი დოლარი 3. რუსეთი: 126 მილიარდი დოლარი 4. ინდოეთი: 75 მილიარდი დოლარი 5. საუდის არაბეთი: 74.76 მილიარდი დოლარი 6. გაერთიანებული სამეფო: 71.50 მილიარდი დოლარი 7. იაპონია: 57 მილიარდი დოლარი 8. ავსტრალია: 55.70 მილიარდი დოლარი 9. საფრანგეთი: 55 მილიარდი დოლარი 10. უკრაინა: 53.70 მილიარდი დოლარი 11. გერმანია: 50 დოლარი 12. პოლონეთი: 48.70 მილიარდი დოლარი 13. თურქეთი: 47 მილიარდი დოლარი 14. სამხრეთ კორეა: 46.30 მილიარდი დოლარი 15. კანადა: 41 მილიარდი დოლარი