1747133493
რუსეთზე ეკონომიკური დამოკიდებულება სწრაფი ტემპით იზრდება - მიზეზები და რისკები
2022 წელს, საქართველოს სავაჭრო ბრუნვა რუსეთთან 52%-ით $1.639 მლრდ-დან 2.487 მლრდ-მდე გაიზარდა, რუსეთიდან ფულადი გზავნილების მოცულობა 403%-ით $411 მლნ-დან 2.067 მლრდ-მდე, რუსი ვიზიტორების რაოდენობა 411%-ით 213 ათასიდან 1.087 მლნ-მდე. მსგავსი დინამიკა 2023 წლის იანვარშიც შენარჩუნდა. ამის შესახებ სტატიას „კომერსანტი“ ავრცელებს.
ხელისუფლება ყველაფერს „პრაგმატული პოლიტიკით“ ხსნის, სტაბილურობის შენარჩუნებითა და ორნიშნა ეკონომიკური ზრდით ამაყობს. მეორეს მხრივ, მოსახლეობის დიდ ნაწილს ქვეყნის ოკუპანტ სახელმწიფოზე ეკონომიკური დამოკიდებულება აშფოთებს. უახლოესი წარსული აჩვენებს, რომ ეკონომიკური განვითარების ტემპი, ემბარგოს პირობებში უფრო მაღალი იყო ვიდრე მის შემდეგ.
წმინდა ეკონომიკური თეორიის მიხედვით, ვაჭრობა ყველასთვის მოგებიანია, მაგრამ ეკონომიკასთან ერთად არსებობს პოლიტიკაც. ეკონომიკური დამოკიდებულება კი შესაძლოა პოლიტიკური შანტაჟის საფუძველი გახდეს. იმის გასახსენებლად თუ რამდენად სანდოა რუსეთი, თუნდაც მხოლოდ ეკონომიკურ ურთიერთობებში 3 შემთხვევის გახსენებაც საკმარისია:
⭕ 2006 წელი ემბარგო ქართულ პროდუქციაზე
⭕ 2006 წელი გაზსადენზე მოწყობილი აფეთქება
⭕ 2019 წელი ფრენების შეწყვეტა
საგარეო ვაჭრობა
სტატისტიკის ეროვნული სამსახურის ვებგვერდზე, საგარეო ვაჭრობის შესახებ ინფორმაცია 1995 წლიდან მოიპოვება. წლების განმავლობაში რუსეთი საქართველოსთვის #1 საექსპორტო პარტნიორი იყო, თუმცა კლების ტენდენცია შევარდნაძის ხელისუფლების პირობებშიც შეინიშნებოდა და თუ 1995 წელს რუსეთის წილი ექსპორტში 31%-ს აჭარბებდა, 2003 წელს 18%-მდე იყო შემცირებული.
2006 წელს ემბარგოს ფონზე, რუსეთის წილი ექსპორტში 8.1%-მდე შემცირდა, ნაციონალური მოძრაობის მმართველობის ბოლო — 2012 წელს 2%-მდე. 2013 წელს ნახტომისებურად 6.6%-მდე გაიზარდა, 2022 წელს კი 11.7% შეადგინა. იმპორტი შედარებით ნაკლები ცვალებადობით ხასიათდებოდა, რაც მთლიანი ბრუნვის მრუდზეც აისახებოდა.
2023 წლის იანვარში, ექსპორტი რუსეთში თანხობრივად, 2022 წლის ანალოგიურ პერიოდთან შედარებით 106%-ით $43 მლნ-დან $88 მლნ-მდე, იმპორტი 105%-ით $86 მლნ-დან $176 მლნ-მდე, ხოლო სავაჭრო ბრუნვა 105%-ით $129 მლნ-დან $264 მლნ-მდე გაიზარდა. სამნიშნა პროცენტულმა ზრდამ, რუსეთის წილი მთლიან ექსპორტში 12.9%-იდან 19.1%-მდე გაზარდა, იმპორტში 10.7%-დან 17.5%-მდე, მთლიან ბრუნვაში კი 11.6%-დან 18%-მდე. თუ იმპორტში უცვლელ პირველ ადგილს წლების განმავლობაში თურქეთი იკავებდა, იანვარში ის რუსეთმა ჩაანაცვლა.
რა მოხდება და როგორ შეიცვლება მდგომარეობა შემდეგ თვეებში, ამის წინასწარ თქმა შეუძლებელია, მაგრამ თუ მხოლოდ იანვრის მონაცემებს გავაანალიზებთ, ასეთი მაღალი დამოკიდებულება რუსეთზე ექსპორტში საქართველოს 2001 წლის შემდეგ აღარ ჰქონია, მთლიან ბრუნვაში 1996 წლის შემდეგ, ხოლო ცალკე აღებულ იმპორტში არასდროს. (შედარება გაკეთებულია წინა პერიოდის წლიურ საშუალოსთან და ცალკეულ თვეებში გამონაკლისის სახით შესაძლოა უფრო მაღალი დამოკიდებულება ყოფილიყო დაფიქსირებული).
მნიშვნელოვანია იმის ცოდნაც, თუ რას ვყიდით და რას ვყიდულობთ რუსეთში. უმრავლეს შემთხვევაში გაზრდილია როგორც თანხობრივი ბრუნვა, ასევე წილობრივი დამოკიდებულება. მაგალითად თუ ფეროშენადნობების ექსპორტი 2023 წლის იანვარში, 2022 წლის ანალოგიურ პერიოდთან შედარებით $13 მლნ-დან $45 მლ-მდე გაიზარდა, იმავე პერიოდში წილობრივად 42%-დან 89%-მდე მატება დაფიქსირდა. რაც შეეხება იმპორტს ყველაზე მეტად თვალში საცემი ენერგომატარებლების შესყიდვის ზრდაა. ეს კი დიდწილად იმ ფაქტითაა გამოწვეული, რომ რუსეთი სანქციების გამო იძულებულია საწვავი კონკურენტებზე დაბალ ფასად გაყიდოს. იმ ფაქტს, რომ 1 ლიტრი რუსული ბენზინიდან ქართველ იმპორტიორებს უფრო მეტი მოგება რჩებოდათ ვიდრე 1 ლიტრი რუმინული ბენზინიდან, კონკურენციის სააგენტო ჯერ კიდევ 2022 წლის მაისში გამოქვეყნებულ კვლევაში აღნიშნავდა.
საქსტატის თანახმად, იანვარში რუსეთიდან ნავთობპროდუქტების (ძირითადად ბენზინი და დიზელი) იმპორტი $8.5 მლნ-დან $57 მლნ-მდე გაიზარდა. თუ რუსეთზე დამოკიდებულება ამ მიმართულებით 2022 წლის იანვარში 11.7%-ს შეადგენდა, 1 წლის თავზე 66%-ს გაუტოლდა. $13 მლნ-დან $35 მლნ-მდე გაიზარდა ბუნებრივი გაზის იმპორტიც. ზრდა მთლიანად კომერციულ სექტორზე მოდის. მოსახლეობა და თბოსადგურები იაფი აზერბაიჯანული გაზით მარაგდება.
იმპორტის ჩანაცვლება განსაკუთრებულ სირთულეს არ წარმოადგენს. 2006 წლისგან განსხვავებით საქართველოსთვის გაზის ერთადერთი მომწოდებელი რუსეთი აღარაა, პირიქით ძირითადი პარტნიორი აზერბაიჯანია. 2023 წლის ბუნებრივი გაზის ბალანსის თანახმად 3.037 მლრდ კუბური მეტრიდან 94% — 2.859 მლრდ კუბური მეტრი აზერბაიჯანიდან უნდა შემოვიდეს. (რადგან საქართველო რუსეთიდან მხოლოდ კომერციულ გაზს ყიდულობს თანხობრივად მისი წილი 6%-ზე მეტი იქნება). ელექტროენერგიის უდიდეს ნაწილსაც ქვეყანა თავად გამოიმუშავებს. სხვა სახელმწიფოდან უფრო ძვირად ხორბლის, ზეთის ან რაიმე სხვა პროდუქციის იმპორტმა შესაძლოა ინფლაციაზე უარყოფითად იმოქმედოს, მაგრამ ისეთივე ეფექტი ვერ ექნება, როგორც ერთადერთი გაზსადენის გადაკეტვას.
მდგომარეობა უფრო რთულია ექსპორტის მიმართულებით ახალი ბაზრის მოძიებას, ნდობის მოპოვებასა და ნიშის პოვნას მეტი დრო, ფინანსები და ადამიანური რესურსი სჭირდება.
ფულადი გზავნილები
2022 წლამდე, რუსეთის წილი ფულად გზავნილებში სისტემატურად მცირდებოდა და თუ 2013 წელს 54%-ს შეადგენდა, 2021 წლის მდგომარეობით ის ზუსტად 3-ჯერ 18%-მდე იყო შემცირებული. ვარდნა 2022 წლის პირველ კვარტალშიც გაგრძელდა და 13%-მდე შემცირდა. რადიკალური ცვლილებები აპრილიდან დაიწყო. აპრილში რუსეთიდან გადმორიცხული თანხების ზრდის ტემპმა 299%-ს მიაღწია ($33 მლნ-დან $133 მლნ-მდე), მაისში 889%-ს ($32 მლნ-დან $314 მლნ-მდე).
მთელი წლის განმავლობაში რუსეთიდან ფულადი გზავნილები 403%-ით $411 მლნ-დან $2.067 მლრდ-მდე გაიზარდა, რამაც რუსეთის წილი მთლიან გზავნილებში 47%-მდე, ცალკე აღებულ მეოთხე კვარტალში კი 60%-მდე გაზარდა.
2023 წლის იანვარში რუსეთიდან გადმორიცხვები კიდევ 1096%-ით $268 მლნ-მდე გაიზარდა, ხოლო მისმა წილმა მთლიან გზავნილებში 60% შეადგინა.
როგორც წესი, ემიგრანტების მიერ გამოგზავნილი თანხებს გამოგზავნის ოჯახის წევრები ყოველდღიური საჭიროებების შესაძენად მოიხმარდნენ. 2022 წელს ეს სტრუქტურაც დაირღვა. რუსეთიდან გადმორიცხულ დამატებით $1.6 მლრდ-დან თანხის გარკვეული ნაწილი საცხოვრებელ ხარჯებს მოხმარდა, რაც დედაქალაქში ბინების გაქირავების მკვეთრი გაძვირების ერთ-ერთი უმთავრესი მიზეზი გახდა. მიღებული თანხის ნაწილით კი რუსეთის მოქალაქეებმა შპს-ები დააფუძნეს.
ვიზიტორები
თემის გაგრძელებად, ან შეიძლება ითქვას ძირითად ამხსნელ გარემოებად შეიძლება საქართველოში შემოსულ რუსი მიგრანტების ზრდა ჩაითვალოს. რუსეთის რამდენი მოქალაქე დარჩა დიდხნიანი პერიოდით საქართველოში უცნობია. ტურიზმის ეროვნული ადმინისტრაცია შსს-ზე დაყრდნობით ვიზიტორების სტატისტიკას აწარმოებს მაგრამ ოპერატიულად არ განმარტავს რამდენმა ადამიანმა დაჰყო ქვეყანაში პირობითად 3 დღე და რამდენმა 3 თვე.
2022 წელს საქართველოში უცხო ქვეყნის მოქალაქეებმა 2021 წელთან შედარებით 173%-ით მეტი — 4.7 მლნ ვიზიტი განახორციელეს. რუსეთის მოქალაქეებმა კი 413%-ით მეტი — 1.087 მლნ ვიზიტი.
გადმორიცხვებისგან განსხვავებით, რუსი ვიზიტორების რაოდენობა საქართველოში უკრაინაში შეჭრამდეც იზრდებოდა. 2012 წელს მათმა წილმა ვიზიტორთა საერთო რაოდენობაში 10%-ს მიაღწია, 2013 წელს 12.2%-ს, 2016 წელს 15.7%-ს, ხოლო პანდემიის წინა პერიოდში — 2019 წელს 19%-ს. 2022 წელს კი უკვე 23.1%-ს. 2023 წლის მონაცემები უცნობია. ტურიზმის ადმინისტრაციამ ყოველთვიური მონაცემების გამოქვეყნება შეწყვიტა და კვარტალურზე გადავიდა, რაც იმას ნიშნავს, რომ აპრილამდე ოფიციალური რიცხვები არ გასაჯაროვდება.
მიუხედავად იმისა, რომ შეგროვდა არაერთი პეტიცია — ამოქმედებულიყო სავიზო რეჟიმი რუსეთის მოქალაქეებისთვის. ხელისუფლება ინიციატივას არ დასთანხმდა. მისთვის მიუღებელი აღმოჩნდა ისიც, რომ საზღვრის კვეთისას რუსეთის მოქალაქეს საქართველოს ტერიტორიული მთლიანობის აღიარება, თუნდაც ფორმალურად ხელმოწერით დაედასტურებინა.
ვიზიტორებისა და გადმორიცხვების ერთ-ერთ შედეგად ლარის გამყარება უნდა მივიჩნიოთ. 1 აშშ დოლარის ღირებულება 2022 წლის იანვრიდან 2023 წლის მარტამდე 50 თეთრით, 3.09-დან 2.59-მდე გამყარდა, მაგრამ წლიური ინფლაციის განაკვეთმა თებერვალში მაინც 8.1% შეადგინა. გზავნილებზე დამოკიდებულ ოჯახთა შემოსავლები კი საგრძნობლად შემცირდა რადგან თუ 1 წლით ადრე $300-ით 930 ლარს ყიდულობდნენ, ახლა იმავე თანხით მხოლოდ 780 ლარის შეძენაა შესაძლებელი.
პრაქტიკულად ერთადერთი მნიშვნელოვანი ეკონომიკური მიმართულება, სადაც რუსეთზე დამოკიდებულება არ გაზრდილა პირდაპირი უცხოური ინვესტიციებია. პირიქით, თუ რუსეთის წილი უცხოურ ინვესტიციებში 2021 წელს 6.1%-ს შეადგენდა ($75 მლნ $1.242 მლრდ-დან) 2022 წელს 2022 წელს 3.6%-მდე შემცირდა ($71 მლნ $2 მლრდ-დან).
დამოკიდებულების ზრდის ასახსნელად შეთქმულების თეორიების მოშველიება საჭირო არ არის. რუსეთში ხარისხობრივი მოთხოვნა მინიმალურია და გადამწყვეტ როლს პოლიტიკური ნება თამაშობს, დღეს მოწონებული ქართული ღვინო ხვალ შეიძლება „ფალსიფიცირებული აღმოჩნდეს“ მაგრამ ახლა მოსკოვში მსგავსი სურვილი არ გააჩნიათ. როგორც საწვავი, ასევე საკვები პროდუქციის დიდი ნაწილი ევროპულ ანალოგებთან შედარებით უფრო იაფია, დაბალი ფასი კი მნიშვნელოვანი კონკურენტული უპირატესობაა, განსაკუთრებით ღარიბ ქვეყანაში. რუსეთის მოქალაქეებს 360 დღის განმავლობაში საქართველოში დარჩენის უფლება გააჩნიათ და მოსახლეობაში არსებული საერთო ანტირუსული განწყობების მიუხედავად, რუსეთის მოქალაქეებს საქართველოში საფრთხე არ შეჰქმნიათ, ისინი აქ თავს დაცულად გრძნობენ. ყოველივე ეს სტატისტიკაში თითქმის ავტომატურად აისახება.
რუსეთის წილი მსოფლიო ეკონომიკაში
მნიშვნელოვანი პოლიტიკური რისკების გარდა, არსებობს კიდევ ერთი ლეგიტიმური შეკითხვა — ეკონომიკურად რამდენად გამართლებულია რუსეთის ბაზარზე სწრაფვა? ის, რომ რუსეთი ტერიტორიულად ყველაზე დიდი სახელმწიფოა, ობიექტური რეალობაა, მაგრამ ობიექტური რეალობაა ის ფაქტიც, რომ რუსეთი ჯერ კიდევ უკრაინაში შეჭრამდე ეკონომიკის სიდიდით ათეულს მიღმა იდგა. 2021 წლის მდგომარეობით რუსეთის ეკონომიკის მოცულობა გერმანიის ეკონომიკის 42%-ს, ჩინეთის ეკონომიკის 10%-ს, აშშ-ის ეკონომიკის 7.6%-სა და მსოფლიო ეკონომიკის 1.8%-ს შეადგენდა. 2022 წელს ეს რიცხვები შეიცვალა, მაგრამ არა რუსეთის სასარგებლოდ.
რუსეთში შესაძლოა პროცენტულად უფრო მეტს სმენია ქართული ღვინის შესახებ, მაგრამ ამ ქვეყანაში საექსპორტო ფასი ერთ-ერთი ყველაზე უფრო დაბალია. თუ 2021 წელს 1 ლიტრი საექსპორტო ღვინის ფასი რუსეთში $2.76-ს შეადგენდა, აშშ-ში 129%-ით მეტს — $6.33-ს.
სიმართლეს არ შეესაბამება არც იმის მტკიცება, რომ თითქოს საქართველოსთვის მაინც აუცილებელია რუსული ბაზარი. ემბარგოს პირობებში 2006 წელს საქართველოს ეკონომიკური ზრდის ტემპმა 9.4%-ს მიაღწია, 2007 წელს 12.6%-ს. ზრდის ტემპი 6%-ს აჭარბებდა 2010-2012 წლებშიც, მაშინ როცა 2013-2019 წლებში 5%-ს არ გასცდენია. უფრო მეტიც თავად ჯამური ექსპორტიც თუ 2005 წელს $865 მლნ-ს შეადგენდა, რუსული ემბარგოს პირობებში 2012 წელს 165%-ით $2.377 მლრდ-მდე იყო გაზრდილი. 2019 წელს კი 2012 წელთან შედარებით მხოლოდ 60%-ით $3.798 მლრდ-მდე. ეს მაშინ როცა 2013 წელს რუსული ემბარგო მოიხსნა, 2014 წელს კი ევროკავშირთან თავისუფალი ვაჭრობის ხელშეკრულება გაფორმდა.
აუცილებლად უნდა აღინიშნოს ის ფაქტი, რომ არც ბენზინის ყიდვა და არც ღვინის გაყიდვა 2023 წლის მარტის მდგომარეობით სანქციების დარღვევად არ ითვლება, რაც აშშ-ის ელჩმაც დაადასტურა. თუმცა მაშინ როცა 2022 წელს რუსეთის ეკონომიკა მოსალოდნელზე ნაკლებად, მაგრამ მაინც 2.1%-ით შემცირდა, მაშინ როცა 2023 წელსაც კლებაა ნავარაუდევი, ხოლო პარალელურად ძლიერდება სანქციებიც. რუსეთთან სავაჭრო ბრუნვის გაორმაგება და ზოგადად ეკონომიკური ურთიერთობების გაღრმავება მომეტებული რისკის შემცველად შეიძლება ჩაითვალოს.
მსოფლიო
სხვადასხვა
1747031148
12 მაისი: როგორი ამინდია მოსალოდნელი საქართველოშიგარემოს ეროვნული სააგენტოს ცნობით, 12 მაისს საქართველოში ამინდი განპირობებული იქნება შავი ზღვის ჩრდილო-დასავლეთიდან შემომავალი ცივი და ნოტიო ჰაერის მასებით.საქართველოში მოსალოდნელია: დროგამოშვებით ღრუბლიანობის მომატება. უმეტეს რაიონში ხანმოკლე წვიმა და ელჭექი, ზოგან ძლიერი. აღმოსავლეთში ზოგან შესაძლებელია სეტყვა. საქართველოში ზოგან იქროლებს დასავლეთის მიმართულების ზომიერი ქარი.დასავლეთ საქართველოში - დროგამოშვებით ღრუბლიანობის მომატება. უმეტეს რაიონში ხანმოკლე წვიმა და ელჭექი, ზოგან შესაძლებელია ძლიერი. დასავლეთის ქარი 10-15 მ/წმ. ჰაერის ტემპერატურა: დაბლობში ღამით +10, +15°, დღისით +19, +24°; მთაში ღამით +7, +12°, დღისით +18, +23°; მაღალ მთაში ღამით +4, +9°, დღისით +15, +20°.აღმოსავლეთ საქართველოში - დროგამოშვებით ღრუბლიანობის მომატება. უმეტეს რაიონში ხანმოკლე წვიმა და ელჭექი, ზოგან შესაძლებელია ძლიერი და სეტყვა. დასავლეთის ქარი 10-15 მ/წმ, ელჭექის დროს შესაძლებელია ქარის გაძლიერება. ჰაერის ტემპერატურა: ბარში ღამით +10, +15°, დღისით +20, +25°; მთაში ღამით +8, +13°, დღისით +18, +23°; მაღალ მთაში ღამით +2, +7°, დღისით +13, +18°.თბილისში - დროგამოშვებით ღრუბლიანობის მომატება. ხანმოკლე წვიმა ელჭექით. ჩრდილო-დასავლეთის ქარი 10-15 მ/წმ, ელჭექის დროს შესაძლებელია ქარის გაძლიერება. ჰაერის ტემპერატურა: ღამით +14°, დღისით +25°.სოხუმი - დროგამოშვებით ღრუბლიანობის მომატება. ხანმოკლე წვიმა ელჭექით. დასავლეთის ქარი 10-15 მ/წმ. ჰაერის ტემპერატურა: დღისით +20°, ღამით+13 °.გაგრა - დროგამოშვებით ღრუბლიანობის მომატება. ხანმოკლე წვიმა ელჭექით. დასავლეთის ქარი 10-15 მ/წმ. ჰაერის ტემპერატურა: დღისით +20°, ღამით +13°.ოჩამჩირე - დროგამოშვებით ღრუბლიანობის მომატება. ხანმოკლე წვიმა ელჭექით. დასავლეთის ქარი 10-15 მ/წმ. ჰაერის ტემპერატურა: დღისით +21°, ღამით +13°.ბათუმი- დროგამოშვებით ღრუბლიანობის მომატება. ხანმოკლე წვიმა ელჭექით. სამხრეთ-დასავლეთის ქარი 10-15 მ/წმ. ჰაერის ტემპერატურა: დღისით +19°, ღამით +13°.ქობულეთი- დროგამოშვებით ღრუბლიანობის მომატება. ხანმოკლე წვიმა ელჭექით. სამხრეთ-დასავლეთის ქარი 10-15 მ/წმ. ჰაერის ტემპერატურა: დღისით +19°, ღამით +12°.ფოთი - დროგამოშვებით ღრუბლიანობის მომატება. ხანმოკლე წვიმა ელჭექით. დასავლეთის ქარი 10-15 მ/წმ. ჰაერის ტემპერატურა: დღისით +23°, ღამით +14°.ხულო - დროგამოშვებით ღრუბლიანობის მომატება. ხანმოკლე წვიმა ელჭექით. დასავლეთის ქარი 8-13 მ/წმ. ჰაერის ტემპერატურა: დღისით +18°, ღამით+7 °.ქუთაისი - დროგამოშვებით ღრუბლიანობის მომატება. ხანმოკლე წვიმა ელჭექით. დასავლეთის ქარი 10-15 მ/წმ.ჰაერის ტემპერატურა: დღისით +24°, ღამით+14°.ჭიათურა - დროგამოშვებით ღრუბლიანობის მომატება. ხანმოკლე წვიმა ელჭექით. დასავლეთის ქარი 10-15 მ/წმ. ჰაერის ტემპერატურა: დღისით +22°, ღამით+12°.ამბროლაური- დროგამოშვებით ღრუბლიანობის მომატება. ხანმოკლე წვიმა ელჭექით. დასავლეთის ქარი 10-15 მ/წმ. ჰაერის ტემპერატურა: დღისით +22°, ღამით +12°.ცაგერი- დროგამოშვებით ღრუბლიანობის მომატება. ხანმოკლე წვიმა ელჭექით. დასავლეთის ქარი 10-15 მ/წმ. ჰაერის ტემპერატურა: დღისით +21°, ღამით +12°.ონი- დროგამოშვებით ღრუბლიანობის მომატება. ხანმოკლე წვიმა ელჭექით. დასავლეთის ქარი 10-15 მ/წმ. ჰაერის ტემპერატურა: დღისით +20°, ღამით+10°.მესტია- დროგამოშვებით ღრუბლიანობის მომატება. ხანმოკლე წვიმა ელჭექით. დასავლეთის ქარი 10-15 მ/წმ. ჰაერის ტემპერატურა: დღისით +18°, ღამით +7°.გორი- დროგამოშვებით ღრუბლიანობის მომატება. ხანმოკლე წვიმა ელჭექით. დასავლეთის ქარი 10-15 მ/წმ. ჰაერის ტემპერატურა: დღისით +22°, ღამით +11°.ახალგორი- დროგამოშვებით ღრუბლიანობის მომატება. ხანმოკლე წვიმა ელჭექით. დასავლეთის ქარი 10-15 მ/წმ. ჰაერის ტემპერატურა: დღისით +21°, ღამით+10 °.ჯავა- დროგამოშვებით ღრუბლიანობის მომატება. ხანმოკლე წვიმა ელჭექით. დასავლეთის ქარი 10-15 მ/წმ.ჰაერის ტემპერატურა: დღისით +21°, ღამით +9°.ცხინვალი - დროგამოშვებით ღრუბლიანობის მომატება. ხანმოკლე წვიმა ელჭექით. დასავლეთის ქარი 10-15 მ/წმ. ჰაერის ტემპერატურა: დღისით +21°, ღამით +10°.სტეფანწმინდა- დროგამოშვებით ღრუბლიანობის მომატება. ხანმოკლე წვიმა ელჭექით. დასავლეთის ქარი 10-15 მ/წმ. ჰაერის ტემპერატურა: დღისით +14, ღამით +7°.გუდაური- დროგამოშვებით ღრუბლიანობის მომატება. ხანმოკლე წვიმა ელჭექით. დასავლეთის ქარი 10-15 მ/წმ. ჰაერის ტემპერატურა: დღისით +13, ღამით+5°.თიანეთი - დროგამოშვებით ღრუბლიანობის მომატება. ხანმოკლე წვიმა ელჭექით. დასავლეთის ქარი 10-15 მ/წმ. ჰაერის ტემპერატურა: დღისით +20, ღამით +9°.ახალციხე- დროგამოშვებით ღრუბლიანობის მომატება. ხანმოკლე წვიმა ელჭექით. დასავლეთის ქარი 10-15 მ/წმ. ჰაერის ტემპერატურა: დღისით +23, ღამით +9.ბორჯომი- დროგამოშვებით ღრუბლიანობის მომატება. ხანმოკლე წვიმა ელჭექით. დასავლეთის ქარი 10-15 მ/წმ. ჰაერის ტემპერატურა: დღისით +23, ღამით +109.ბაკურიანი - დროგამოშვებით ღრუბლიანობის მომატება. ხანმოკლე წვიმა ელჭექით. დასავლეთის ქარი 10-15 მ/წმ. ჰაერის ტემპერატურა: დღისით +18, ღამით +4.თელავი - დროგამოშვებით ღრუბლიანობის მომატება. ხანმოკლე წვიმა ელჭექით. დასავლეთის ქარი 10-15 მ/წმ. ჰაერის ტემპერატურა: დღისით +25°, ღამით +15°.ყვარელი - დროგამოშვებით ღრუბლიანობის მომატება. ხანმოკლე წვიმა ელჭექით. დასავლეთის ქარი 10-15 მ/წმ. ჰაერის ტემპერატურა: დღისით +26°, ღამით +14°.საგარეჯო - დროგამოშვებით ღრუბლიანობის მომატება. ხანმოკლე წვიმა ელჭექით. დასავლეთის ქარი 10-15 მ/წმ. ჰაერის ტემპერატურა: დღისით +25°, ღამით +14°.სიღნაღი - დროგამოშვებით ღრუბლიანობის მომატება. ხანმოკლე წვიმა ელჭექით. დასავლეთის ქარი 10-15 მ/წმ. ჰაერის ტემპერატურა: დღისით +25, ღამით +14°.დედოფლისწყარო - დროგამოშვებით ღრუბლიანობის მომატება. ხანმოკლე წვიმა ელჭექით. დასავლეთის ქარი 10-15 მ/წმ. ჰაერის ტემპერატურა: დღისით +24, ღამით +13°.ლაგოდეხი - დროგამოშვებით ღრუბლიანობის მომატება. ხანმოკლე წვიმა ელჭექით. დასავლეთის ქარი 10-15 მ/წმ. ჰაერის ტემპერატურა: დღისით +26, ღამით +15°.
1746790362
„სუროგატი დედის დამქირავებლები მუდმივად არიან ჩინელები - შესაძლოა, ადგილი აქვს ტრეფიკინგს“ – „საფარი“„სუროგატი დედის დამქირავებელი მშობლები მუდმივად არიან ჩინელები“ - როგორც „საფარის“ იურისტმა, ნინო ანდრიაშვილმა რადიო „პალიტრას“ გადაცემაში „თქვენი დრო“ ისაუბრა, სახელმწიფოს მიერ არ კონტროლდება ამ ბავშვების ბედი, რადგან შესაძლოა, მათ ორგანოებით ვაჭრობისთვის, ტრეფიკინგისთვის იყენებენ.„უკანასკნელი ყველაზე გახმაურებული საქმე იყო კომპანია „ქინდერლის“ მიერ კუთვნილი გადასახადის გარეშე დატოვებული სუროგატი დედები. თავიდან ორმა მათგანმა მომმართა მე. შვილები მათ ჩინელი წყვილებისთვის ჰყავდათ გაჩენილი. ჯამში დაახლოებით 20 ქალბატონი დაზარალდა, რომლებმაც ხელშეკრულების თანახმად კუთვნილი 16 000+2 000- დოლარი ვერ მიიღეს. ამას გარდა, ისინი იმყიფებოდნენ გაუსაძლის პირობებში არა მხოლოდ ორსულობის, არამედ მშობიარობის შემდეგ. კერძოდ, „ქინდერლიმ“ ისინი გაუსაძლის საცხოვრებელ პირობებში გადაიყვანა, არ მიეწოდებოდათ საკვები. ცნობისათვის, ამ ქალბატონებიდან მხოლდო ერთი იყო საქართველოს მოქალაქე, დანარჩენები სხვადასხვა ქვეყნის მოქალაქეები იყვნენ, რომლებიც ამ მიზეზით თავის მცირეწლოვან შვილებთან ერთად ჩამოვიდნენ.აღსანიშნავია, რომ სუროგატი დედის დამქირავებელი მშობლები მუდმივად არიან ჩინელები. ჩვენ არ ვიცით, რა დაინტერესება აქვთ მათ მაინცდამაინც ამ გზით გაჩენილი ბავშვებით, ხომ არ აქვს ადგილი ორგანოებით ვაჭრობას, ტრეფიკინგს.სამწუხაროდ, სახელმწიფოს არ აქვს რეგულაციები, კანონიც კი არ გვაქვს ამის შესახებ. მხოლოდ ის ვიცით, რომ საქართველოში სუროგაცია ნებადართულია, თუმცა ვინ ახორციელებს, მონიტორინგს ვინ უწევს და ა.შ. ბავშვების ბედით არავინ ინტერესდება“ - აღნიშნა იურისტმა.მისი თქმით, ამ ინფორმაციის გაზიარებისთვის მას კონკრეტული მიზეზები აქვს:„ის, თუ რატომ ვსაუბრობთ საკმაოდ მძიმე საკითხებზე - ორგანოებით ვაჭრობაზე ან ტრეფიკინგზე, საბაბს გვაძლევს შემდეგი ფაქტი: „საფარში“ შემოვიდა ზარი, ეს იყო ძიძა, რომელსაც მოსავლელად ჰყავდა ჩინელი მშობლისგან დატოვებული 9 თვის ბავშვი. მან განაცხადა, რომ ჩინელი მამა სექსუალურად ძალადობდა 9 თვის ბავშვზე. მან დარეკა პოლიციაში და ამაზე დაწყებულია გამოძიება. სამწუხაროდ, შესაძლებელია, ეს არ იყოს ერთადერთი ფაქტი, რადგან სახელმწიფო არ ინტერესდება ამ ბავშვების ბედით: რა მიზნით აჩენინებენ ჩინელები ბავშვებს საქართველოში და რა მიზნით მიჰყავთ შემდეგ ისინი ქვეყნიდან“, - განაცხადა ნინო ანდრიაშვილმა.როგორც მან აღნიშნა, „ქინდერლის“ სკანდალის შემდეგაც კი, სახელმწიფო არ ინტერესდება, არსებობს თუ არა კიდევ მსგავსი პრობლემა მსგავს კომპანიებში.იურისტმა ისეთი შემთხვევაც გაიხსენა, როსდესაც ჩინელი მშობლები გარკვეული მიზეზის გამო უარს ამბობენ ბავშვზე და თუ ამ დროს სუროგატ დედას სურს დაიტოვოს იგი, სახელმწიფო მას ამაზეც უარს ეუბნება.„ყოფილა შემთხვევები, რომ ბიოლოგიურ მშობლებს უარი უთქვამთ მომავალ შვილზე, რადგან სუროგატი დედა დაუკავშირდა მათ და აცნობა, რომ შუამავალმა კომპანიამ დაარღვია ხელშეკრულების პირობები და ის გაუსაძლის მდგომარეობნაში იმყოფება. ამ დროს სახელმწიფო ერთვება საქმეში და ზრუნვის სააგენტოს ბავშვი მინდობით აღზრდაში გადასცემს. სუროგატ დედას ბავშვის დატოვება თავისთვის რომც უნდოდეს, სახელმწიფო მას უფლებას არ აძლევს“, - განაცხადა მან.ნინო ანდრიაშვილმა შუამავალი კომპანიების მოგებაზეც ისაუბრა და განაცხადა, რომ ერთ ბავშვზე დაახლოებით 50-დან 100 ათასამდე მოგება აქვთ.„დაზარალებული სუროგატი დედების მონაყოლით თუ ვიმსჯელებთ, შუამავალ კომპანიებს, ერთ ბავშვზე 50-დან 100 ათას დოლარამდე მოგება რჩებათ. თუმცა, მე არ მაქვს ამ ინფორმაციის მტკიცებულება, მაგრამ გამოძიების მასალებში, რომელიც ახლაც მიმდინარეობს, ეს ინფორმაცია, რა თქმა უნდა, იქნება“ - აღნიშნა იურისტმა. bpn.ge
1746784980
ალბანეთში ტრამპის სიძე კურორტს ააშენებს, რომლის მმართველიც „რუსი ჯეიმს ბონდი“ იქნებაალბანეთის ტერიტორიული დაგეგმარების სააგენტომ წინასწარი თანხმობა მისცა საზანის კუნძულზე ელიტური კურორტის მშენებლობის პროექტს, რომელსაც დონალდ ტრამპის სიძე, ჯარედ კუშნერი ავითარებს.ამის შესახებ ალბანეთის პრემიერ-მინისტრ ედი რამამ A2 CNN-თან ინტერვიუს დროს განაცხადა.საბოლოო დამტკიცების მისაღებად კუშნერმა დოკუმენტების პაკეტი, მათ შორის, ტექნიკური ნახაზები, ეკოლოგიური ექსპერტიზა და გარემოზე ზემოქმედების შეფასება უნდა წარადგინოს.იანვრის დასაწყისში ალბანეთის საინვესტიციო განვითარების სააგენტომ (AIDA) პროექტს სტრატეგიული სტატუსი მიანიჭა. ინვესტიცია 1.4 მლრდ ევროდ (დაახლოებით, 1.58 მლრდ დოლარად) არის შეფასებული, ხოლო ტერიტორიის ფართობი 45 ჰექტარს შეადგენს. საზანის კუნძული, სადაც კურორტი აშენდება, ადრე საბჭოთა წყალქვეშა ნავების ბაზად გამოიყენებოდა და ოფიციალურად დღემდე სამხედრო ზონად ითვლება.The Sarajevo Times-ის ცნობით, ახალი კურორტის მმართველი შვეიცარიული კომპანია, Aman Resorts იქნება, რომელიც რუს ბიზნესმენ ვლადისლავ დორონინს ეკუთვნის. დორონინს, საკუთარი პიროვნების გასაიდუმლოების გამო, მეტსახელად „რუსი ჯეიმს ბონდი“ შეარქვეს.Aman Resorts-ის კურორტები მსოფლიოში ერთ-ერთ ყველაზე მდიდრულ კურორტებად ითვლება. ქსელი 20 ქვეყანაში 30-ზე მეტ სასტუმროს მართავს. ნომერში ღამისთევა, დაახლოებით, 1400 დოლარი ღირს, ხოლო ცალკეული ვილების დაქირავებამ შესაძლოა, 50 000 დოლარსაც მიაღწიოს. ცნობილი სახეებიდან Aman-ის მუდმივ სტუმრებს შორის ბილ გეითსი, მარკ ცუკერბერგი, კარდაშიანები, ანჯელინა ჯოლი, დევიდ ბექჰემი და ტომ ჰენქსია. ბალკანეთზე კომპანია პრესტიჟულ კურორტს უკვე მართავს, რომელიც მონტენეგროში, “წმიდა სტეფანზეს” კუნძულზე მდებარეობს.ალბანეთი კუშნერის ერთადერთი ბალკანური პროექტი არ არის. ის, ასევე, ბელგრადში ყოფილი იუგოსლავიის თავდაცვის სამინისტროს შენობის რეკონსტრუქციას გეგმავს, რომელიც 1999 წელს NATO-ს ძალების დაბომბვის შედეგად განადგურდა. სერბეთის მთავრობასთან შეთანხმებით ამ ადგილას პრემიუმ-კლასის სასტუმრო კომპლექსი აშენდება და ომის მსხვერპლისადმი მიძღვნილი მემორიალი გაიხსნება.
1746775200
I კვარტალში ქართველმა ტურისტებმა უცხოეთში ₾481.5 მლნ დახარჯეს2025 წლის I კვარტალში საქართველოს რეზიდენტი მოგზაურების მიერ განხორციელებული ვიზიტებისას გაწეული ხარჯები 481.5 მილიონ ლარს გაუტოლდა, რაც 5.7 პროცენტით მეტია წინა წლის ანალოგიური პერიოდის მაჩვენებელზე. ვიზიტზე საშუალო ხარჯი 2024 წლის I კვარტალთან შედარებით 14.4 პროცენტით გაიზარდა და 998.8 ლარი შეადგინა.„საქსტატის“ ინფორმაციით, 2025 წლის I კვარტალში საქართველოს ტერიტორიიდან დაფიქსირდა საქართველოს რეზიდენტი მოგზაურების 614.7 ათასი გასვლა საზღვარგარეთ, რაც 4.4 პროცენტით ნაკლებია წინა წლის ანალოგიური პერიოდის მაჩვენებელზე. გასვლების უდიდესი ნაწილი, 44.1 პროცენტი, განხორციელდა 31-50 წლის მოგზაურების მიერ.აღნიშნული რაოდენობიდან საქართველოს რეზიდენტი ვიზიტორების მიერ საზღვარგარეთ განხორციელებულმა ვიზიტებმა 482.1 ათასი შეადგინა, რაც 7.6 პროცენტით ნაკლებია 2024 წლის ანალოგიური პერიოდის მაჩვენებელზე.საქართველოს რეზიდენტი ვიზიტორების მიერ საზღვარგარეთ განხორციელდა 323.1 ათასი ტურისტული ტიპის ვიზიტი, რაც 1.7 პროცენტით ნაკლებია წინა წლის ანალოგიური პერიოდის მაჩვენებელზე.ვიზიტების უმრავლესობა, 47.1 პროცენტი, განხორციელდა საქართველოს რეზიდენტი 31-50 წლის ვიზიტორების მიერ, ქალების მიერ განხორციელებული ვიზიტების რაოდენობამ კი მთლიანი ვიზიტების რაოდენობის 44.9 პროცენტი შეადგინა.2025 წლის I კვარტალში ვიზიტების ყველაზე დიდი ნაწილი, 36.6 პროცენტი, განხორციელდა მეგობრების/ნათესავების მონახულების მიზნით. ვიზიტების უმრავლესობა განხორციელდა თურქეთსა და სომხეთში, შესაბამისად, 184.9 ათასი და 70.2 ათასი ვიზიტი.2025 წლის I კვარტალში განხორციელებული ვიზიტებისას გათეული ღამეების საშუალო რაოდენობამ 6.7 ღამე შეადგინა, რაც 2024 წლის I კვარტალში დაფიქსირებულ მაჩვენებელზე (6.4 ღამე) 4.0 პროცენტით მეტია. ვიზიტების 98.6 პროცენტი წარმოადგენდა განმეორებითი ხასიათის ვიზიტს.
1746701012
დღევანდელი ორი რაუნდის შედეგად, კარდინალებმა რომის პაპის არჩევა კვლავ ვერ შეძლეს - სიქსტეს კაპელის საკვამურიდან შავი კვამლი ამოვიდავატიკანში კონკლავის მეორე დღეა. სიქსტეს კაპელის საკვამურიდან კვლავ შავი კვამლი ამოვიდა, რაც ნიშნავს, რომ დღის პირველ ნახევარში ხმის მიცემის ორი რაუნდის შედეგად კარდინალებმა რომის პაპის არჩევა კვლავ ვერ შეძლეს.პონტიფიკოსის ასარჩევად საჭიროა კარდინალების ხმების ორი-მესამედი.კონკლავში 70 ქვეყნიდან 133 კარდინალი მონაწილეობს, რომელთა ასაკი 80 წელს არ აღემატება. მათგან 100-ზე მეტი კარდინალად ფრანცსიკემ აკურთხა.დღის პირველ ნახევარში ხმის მიცემის ორი რაუნდის შემდეგ, კარდინალები სანტა მარტას რეზიდენციაში გადაინაცვლებენ. შესვენების შემდეგ ისინი კვლავ სიქსტეს კაპელაში დაბრუნდებიან, სადაც დღეს კიდევ ორი კენჭისყრა გაიმართება.კონკლავის პირველ დღეს, 7 მარტს კენჭისყრა ერთხელ ჩატარდა და საკვამურიდან ამოსულმა შავმა კვამლა მსოფლიოს ამცნო, რომ კარდინალებმა რომის პაპი ვერ აირჩიეს. კონკლავის ყოველ მომდევნო დღეს შესაძლებელია ხმის მიცემის ოთხი რაუნდის გამართვა. კარდინალების გადაყვანა სანტა მარტას სახლსა და სიქსტეს კაპელას შორის უსაფრთხოების გამკაცრებული ზომებით ხდება.რომის პაპის არჩევის პროცედურა გასაიდუმლოებულია. კონკლავის დაწყებიდან ახალი პაპის არჩევამდე კარდინალებს აკრძალული აქვთ გარესამყაროსთან ყველა სახის კომუნიკაცია. მათ არ აქვთ წვდომა ინტერნეტზე, ტელეფონებსა და მედიაზე.ამ ეტაპისთვის პაპობის მთავარ კანდიდატებად რამდენიმე კარდინალი განიხილება. პირველი არის კარდინალი პიეტრო პაროლინი. 70 წლის ვეტერანი დიპლომატი, რომის პაპ ფრანცისკეს სახელმწიფო მდივანი და, ფაქტობრივად, წმინდა საყდრის პრემიერ-მინისტრი იყო. პაპად არჩევის ფავორიტებს შორის სახელდება კიდევ ერთი იტალიელი, ბოლონიის არქიეპისკოპოსი მატეო ძუპი. ის კანდიდატებს შორის ყველაზე პროგრესულად მიიჩნევა. კიდევ ერთ კანდიდატად იერუსალმის ლათინური ეკლესიის პატრიარქი პიერბატისტა პიცაბალა სახელდება, რომელიც კარდინალი 2023 წელს გახდა. 72 წლის უნგრელი პეტერ ერდო კონსერვატორებს შორის წამყვან კანდიდატად მოიაზრება. პაპობის კიდევ ერთი კანდიდატია კარდინალი ლუის ანტონიო ტაგლე, რომლის არჩევის შემთხვევაში, ის პირველი აზიელი პაპი გახდება. პაპობის კანდიდატად განიხილება კარდინალი ამბონგო ბესუნგუ. პაპ ფრანცისკეს მიერ არჩეული ბესუნგუ აფრიკის ერთ-ერთი ყველაზე გამორჩეული კათოლიკე ლიდერია.რომის პაპი ფრანცისკე 88 წლის ასაკში 21 აპრილს გარდაიცვალა. ანდერძის თანახმად, პონტიფიკოსი რომის სანტა მარია მაჯორეს ტაძარში დაკრძალეს.
