1752058547
„სითი მოლმა“ „გალერია თბილისთან“ შედარებით 57%-ით მეტი შემოსავალი მიიღო

ორგანიზაცია Finspot-ი საქართველოში არსებული სავაჭრო ცენტრების 2023 წლის ფინანსურ შედეგებს 5 კომპანიის მაგალითზე გაეცნო. შპს "აიჯი დეველოპმენტ ჯორჯია" (City Mall • სითი მოლი), შპს "სიბიდი დეველოპმენტი" (East Point • ისთ ფოინთი), შპს "გალერია თბილისი" (გალერია თბილისი • Galleria Tbilisi), შპს "რაკიინ აფთაუნ დეველოპმენტი" (თბილისი მოლი • Tbilisi Mall) და სს "თბილისი ცენტრალი" (Tbilisi Central Shopping mall) საქართველოში თანამედროვე ტიპის სავაჭრო ცენტრებს წარმოადგენენ, რომელთა განვითარება ბოლო ათი წელია აქტიურად მიმდინარეობს. განსაკუთრებული წარმატებით სარგებლობენ ის სავაჭრო ცენტრები, რომლებიც მაღაზიების გარდა მომხმარებლებს სხვადასხვა გამოცდილებებსაც სთავაზობენ.
„ყველაზე პოპულარული და მაღალშემოსავლიანი მოლები გამოირჩევიან დივერსიფიცირებული პროდუქტების/სერვისების შეთავაზებით და ერთზე მეტი მიზიდულობის ცენტრი გააჩნიათ (მაგ: წამყვანი ქსელური სუპერმარკეტი, გასართობი ცენტრები, food court, სავარჯიშო დარბაზი, სალონი, და ა.შ.). პირველი 4 სავაჭრო ცენტრი ამ კრიტერიუმებს აკმაყოფილებს, რაც მათ შემოსავლიანობასა და ვიზიტორების რაოდენობაზეც აისახება. ამ მხრივ, Tbilisi Central Shopping mall-ს განვითარების დიდი პერსპექტივა აქვს პროფილის შეცვლის შემთხვევაში. ამ ეტაპისთვის, "თბილისი ცენტრალის" მოიჯარეების უმეტესობა ტექნიკის მაღაზიები და ოქროს ბირჟაა.
2023 წელს ხუთივე მოლის საიჯარო და მასთან დაკავშირებულმა შემოსავლებმა ჯამურად ₾217 მილიონი შეადგინა. ამ შემოსავლის 41%-ი IG Development-ზე (City Mall • სითი მოლი) მოდის, რომელიც 3 მოლს და ბიზნეს ცენტრს აერთიანებს: "სითი მოლ ვაჟა", "სითი მოლ ქავთარაძე", "სითი მოლ გლდანი" და A კლასის ბიზნეს ცენტრი City Tower • სითი თაუერი. აღსანიშნავია, რომ 2019 წელს გახსნილი "სითი მოლ ვაჟა" შემოსავლებით ცალკეულადაც აღემატება ყველა სხვა მოლს ქვეყანაში“, - ნათქვამია მიმოხილვაში.
2023 წელს წარმოდგენილი სავაჭრო ცენტრების შემოსავლები, საშუალო შეწონილით, წლიურად 8%-ით გაიზარდა. ამასთანავე, "თბილისი ცენტრალის" გარდა, თითოეულმა წარმოდგენილმა სავაჭრო ცენტრმა გადაასწრო 2019 წლის ბრუნვას. ხარჯების მართვის კუთხით IG Development (City Mall • სითი მოლი) ყველაზე ეფექტურია და კომპანიის საოპერაციო ხარჯების წილი შემოსავალში 30%-ს შეადგენს. დანარჩენი სავაჭრო ცენტრების იგივე მაჩვენებელი კი 35%-46%-ის ფარგლებშია. საოპერაციო ხარჯების ყველაზე მსხვილი ცალკეული კომპონენტი სახელფასო ხარჯებია. ხელფასების წილი შემოსავალში 6%-10%-ს შეადგენს, თუმცა ეს მაჩვენებელი საკმაოდ მაღალია "თბილისი ცენტრალის" (24%) და "ისთ ფოინთის" შემთხვევაში (18%).
ყველაზე დაბალი EBITDA მარჟა თბილისი მოლს აქვს. ძირითადი მიზეზი, მაღალი კომუნალური და კომუნიკაციის ხარჯებია, რომელიც მთლიანი შემოსავლის 12%-ს შეადგენს. შედარებისთვის, გალერია თბილისს იგივე მაჩვენებელი 3% იყო.
კომპანიები ახერხებენ დადებითი თავისუფალი ფულადი ნაკადების გენერირებას თავიანთი საოპერაციო საქმიანობიდან. თუმცა, კომპანიების ლევერიჯიდან გამომდინარე, ამ თანხების მნიშვნელოვანი ნაწილი ხმარდება სესხზე მომსახურებას. აღსანიშნავია, რომ ორმა სავაჭრო ცენტრმა უკვე დაიწყო მფლობელებზე დივიდენდის განაწილება - IG Development-მა (City Mall • სითი მოლი) და გალერია თბილისი • Galleria Tbilisi-მა.
„2019-23 წლებში, IG Development-მა საოპერაციო საქმიანობიდან ჯამურად ₾110 მილიონი ლარის თავისუფალი ფულადი ნაკადები დააგენერირა და დამატებით ₾79 მილიონის სესხი აიღო (net of debt repayment). ამ თანხებიდან, ₾65 მილიონი სესხის პროცენტის გადახდას მოხმარდა, ₾79 მილიონი გამოიყენა მიწის შესაძენად (Cityzen • სითიზენი-ის პროექტისთვის), ₾26 მილიონის სესხი გასცა დაკავშირებულ მხარეზე, ₾8.6 მილიონი კი დივიდენდისთვის გამოიყენა.
იმავე პერიოდში გალერია თბილისმა ₾85 მილიონის თავისუფალი ფულადი ნაკადები გამოიმუშავა და დამატებით ₾18 მილიონის სესხი აიღო (net of debt repayment). ამ თანხებიდან, ₾63 მილიონი სესხის პროცენტის გადახდას მოხმარდა, ₾37 მილიონი კი დივიდენდისთვის გამოიყენა (თუმცა, საკუთარ კაპიტალში განხორციელებული ინვესტიცია მფლობელებს ჯერ სრულად არ ამოუღიათ). დანარჩენ კომპანიებს კი არ რჩებათ საკმარისი თავისუფალი ფულადი ნაკადები მფლობელებზე გასანაწილებლად, ძირითადად სასურველი კაპიტალური დანახარჯების განხორციელების და/ან მაღალი ლევერიჯის გამო“, - ნათქვამის მიმოხილვაში.